10 februari, 2006

Einstein voor wiskundig niet-geschoolden


Voorlopig alleen maar even ingekeken en het register geraadpleegd van Einstein in Nederland, het afgebeelde boek.
De relativiteitstheorie van Einstein geschetst voor wiskundig niet-geschoolden van Felix Ortt heeft vier drukken gehaald. Dit boek noch de schrijver worden genoemd in dit pasverschenen boek over het kortstondige hoogleraarschap van Einstein in Nederland, en de contacten met natuurkundigen ervoor en erna. Wat mij opviel aan het boek van Ortt is dat het 't eerste was in vele jaren waarbij hij zijn ingenieurstitel weer gebruikte.

De auteur, S.I. Rispens, was in Amsterdam bij zekere boekhandel - met citaten uit briefwisselingen en verhalen over de professoren-vrienden van Einstein in Leiden. Er werd een filmpje vertoond van de uitvaart van Lorentz in 1928, een gebeurtenis die veel publiek trok - een groot publiek dat nu alleen voor volkszangers op de been komt. De natuurkunde is uit het beeld verdwenen, hoe belangrijk het vak ook is. Lorentz en De Sitter waren voorbeelden voor Einstein. Kent men hen nog?

Het was niet de bedoeling van het boek de receptie van de relativiteitstheorie in Nederland te behandelen, hoe belangwekkend deze kwestie ook is. Er is in 1997 al een studie over verschenen die mij ofwel ontgaan is of waarin Ortts popularisering niet of niet voldoende opgemerkt is. Nader bericht volgt. Rispens stelde mij gerust dat Ortt en Einstein elkaar waarschijnlijk niet eens ontmoet hebben.

Geen opmerkingen: