Dit is het laatste van mijn stukken voor De AS dat ik nog niet uit de ruimen gehaald had. Er stond een passage in die er niet in terecht had moeten komen. Die laat ik bij deze alsnog-publicatie achterwege. Na 31 jaar is de tekst helaas (nog steeds/weer) actueel.
Het speelt in de tijd toen men nog wel eens ‘antifascist’ als beroep invulde op een formulier, de tijd dus waarin professionele werkloosheid lonend en best wel revolutionair beoordeeld werd.
Men had vernomen dat de Centrumpartij een vergaderzaal had weten te bemachtigen in het Amsterdamse Krasnapolsky, onder valse vlag natuurlijk. Snel was er een demonstratie bijeengeorganiseerd die voor het hotel onmiddellijke beëindiging van de gewraakte bijeenkomst eiste.
Op een gegeven ogenblik verscheen er iemand van de directie bij de ingang die de demonstranten bezwoer dat Krasnapolsky nergens van wist. “Dat liegen jullie, stelletje joden,” wist een demonstrant te melden, geheel in de geest van de manifestatie. Krasnapolsky liet de CP-vergadering inderdaad opbreken en wat zegt een van de CP-ers (was het Janmaat zelf?) als hij spitsroeden loopt langs de antifascistische activisten? Inderdaad: “Stelletje rotjoden”.
In diezelfde tijd was er een geslaagde kraakactie: het pand van Internationale Boekhandel Het Fort van Sjakoo in de Jodenbreestraat kon blijven en in plaats van kantoren zou er prettige nieuwbouw voor de kansarmen in dit stukje Amsterdamse binnenstad komen. We hadden nogal wat felicitaties in ontvangst te nemen in de weken daarop. Een daarvan: “Goed dat jullie van die smerige speculanten hebben gewonnen!” “Ja, gelukkig maar; zo zie je maar dat we van een internationaal concern kunnen winnen.” [Te weten Equity & Law.] “Het is één internationale joodse samenzwering”, weet de brenger van de gelukwens nog mede te delen, de gefeliciteerde in verbijstering achterlatend, want die besefte maar al te goed dat hij in de Jodenbreestraat kon verblijven omdat zij er niet meer waren.
Er zijn aardige trekken aan de zogeheten actiebeweging en er zijn
zeer onaardige aan. Over de aardige hoeven we het nu eigenlijk niet te
hebben. Aardige kanten en onaardige horen bij elkaar als polair
tegengestelden: onlosmakelijk aan elkaar verbonden, onbestaanbaar zonder
elkaar.
Als uit de zogenaamde autonome hoek (het dagelijkse spraakgebruik houdt
het kortweg op ‘de kraakbeweging’) iets voor deze beweging onwenselijks
te melden valt, wie is er dan aanspreekbaar?
“Stop de nederzettingen” verspreidt een affiche met de tekst ‘Stop de
Israëlische nederzettingen in Palestina’. In een van de lokalen van De
Beweging was ‘Palestina’ op het affiche overgeplakt met het woord
‘Amsterdam’, subtiel uit Het Parool geknipt. Het aardige van dergelijke
uitingen is dat het comité niet aanspreekbaar is. Op hoge tonen eist men
bewijzen en namen van schuldigen, wanneer men met dergelijke berichten
wordt geconfronteerd. De schuldigen zorgen er natuurlijk voor nog
anoniemer te blijven.
Met subsidie van XminY weet ‘Stop de nederzettingen’ een krantje te verspreiden in een oplage van 15.000 exemplaren, vermoedelijk gedrukt op de voormalige persen van De Waarheid (als oud-redacteur van deze krant waardeer ik het dat de drukkerij zich niet vermeld wilde zien). Geen van de artikelen is ondertekend. Nu gaat het om een op zich natuurlijk goede zaak. De bezetting van Arabische gebieden, de nederzettingen, het neerslaan van de opstand, het zijn allemaal laakbare zaken. Het wordt een beetje anders als men ideologische bagage en achtergrond van de activisten doorneemt.
‘Stop de nederzettingen’ plaatst nogal wat vraagtekens bij de gangbare mededeling dat Israël de enige democratie in het Midden-Oosten is. Het is een dergelijk niveau van redeneren dat het mij altijd onmogelijk zal maken het Autonome Denken als ook maar enigszins verwant aan het anarchisme te beschouwen. Maar goed, laten we de redenering even volgen, alsof het onze zaak zou zijn: kan een land democratisch heten dat er bezette gebieden op na houdt en dat de bevolking daarvan niet rechtvaardig behandelt? Het antwoord moet dan zijn: ik ken geen land dat in de afgelopen vijftig jaar gebied van een buurland of het hele buurland bezet heeft en waar een dergelijke actie binnen de bezettende staat ter discussie gesteld mag worden. Nazi-Duitsland, de Sowjet-Unie, China, Marokko, Indonesië, Irak – men noeme maar op. In Israël kan het wel. In Syrië wordt gemakshalve een opstandige stad gedecimeerd en het is er beter voor de gezondheid het portret van de president voor iedereen zichtbaar op te hangen -maar ja, wat heet democratie, nietwaar? De constatering is simpel: XminY en het Autonome Centrum zouden nooit de moeite en het geld er voor over hebben om vijftienduizendvoudig op te roepen tot actie tegen en boycot van Syrië, ook al houdt dit Libanon en een deel van Koerdistan bezet. Selectieve verontwaardiging heet zoiets, en er zit een luchtje aan.
Hoho, hoor ik al zeggen, dat hebben we nu wel gehad, antizionisme is géén antisemitisme. Goed, wat denkt u van de volgende passage uit het krantje, onder het tussenkopje ‘Geïnstitutionaliseerd [sic] racisme’: “De gescheiden behandeling van joodse en Palestijnse bevolkingsgroepen werd gerechtvaardigd door de orthodoxe joodse ideologie, die de joden als het uitverkoren volk van God plaatst boven alle andere volkeren. Een ideologie die zegt: wij zijn superieur, zij zijn inferieur”.1) De uitleg waar deze orthodoxe joodse ideologie terug te vinden is ontbreekt uiteraard. In het oude testament misschien? Of toch maar in de beruchte antisemitische Protocollen van de Wijzen van Zion?
Het socialisme van de onwetenden, zo noemde Isaac Deutscher het
antisemitisme in linkse kringen of in de onderste lagen van de
samenleving. 2) Een mooie typering maar hij is niet consequent, want hij
neemt Marx in bescherming. Karl Marx vereenzelvigt in zijn Zur Judenfrage
de jood met woekeren en sjacheren, en dit is het voorland van iedereen
in het kapitalisme, niet alleen meer van de jood. De oplossing van het
probleem van jood en kapitalisme tegelijk is de opheffing van de jood.
Ach nee, natuurlijk moeten we dit niet als een oproep tot fysieke
vernietiging opvatten, we moeten maar denken aan een hegeliaanse Aufhebung
en met de symbolische jood van Marx heffen we het kapitalisme ook op
(trouwens, hij was zelf jood, hoe kon hij dan antisemiet zijn?).
Maar het staat er toch allemaal maar.
Het socialisme van de armen van geest is ook te vinden bij Saint-Simon, bij Proudhon, bij Bakoenin (die al te goed weet dat zijn tegenstrever Marx “er één is”). Als de joden Christus niet gekruisigd hebben dan zijn het toch in ieder geval woekeraars. 4) Als het antisemitisme socialisme van de armen van geest is dan is het socialisme voor de rijken van geest waarschijnlijk een schaars goed. Ook geen verrassende mededeling. Overigens is het al te veel eer te denken dat men in autonome kringen kennis heeft genomen van marxistische of anarchistische klassieken die in de fout gingen of dat men zich op een bepaalde christelijke redenering beroept. Was het maar waar, zou je denken, dan wist je waartegen je te strijden had.
De autonomen maken zich druk over Palestina, zonder overigens duidelijk te maken waar de beoogde grenzen van dit land zouden moeten liggen. Ze willen nog weleens goed op de hoogte zijn van de religieuze achtergrond van deze of gene speculant; en de burgemeester van Amsterdam is nu eenmaal per definitie een zwijn. 5) Nee hoor, dit is fout gezegd, hoor ik al als tegenwerping. “Wij horen daar niet bij.” Het tegendeel moet je maar bewijzen. “Trouwens, wat moeten we met een verzameling losse voorbeelden?”
Tja, wat is discriminatie anders dan een verzameling voorbeelden, zolang zij niet door wetten namens de staat of gebruiken namens ‘de meerderheid’ bevestigd wordt? Kun je de oprispinkjes van autonomen vergelijken met bijvoorbeeld de smakeloze vertoningen in en om de voetbalstadions? Het antwoord is: ja, want uw internationalistisch aandoende pretenties zijn vals. Heb het eerst maar eens over de superioriteitsideologie van de indiaan, of de islamitische Arabier, of over het repressieve karakter van de regering van Soedan of Saoedi-Arabië, dan wordt uw moreel recht van spreken in ieder geval groter. Tot dan staat u onder de verdenking van een laf antisemitisme waarvoor u niet eens echt durft te stáán.
NOTEN:
(1) ‘Stop de nederzettingen’, oktober 1991, p. 8
(2) Isaac Deutscher, De niet-joodse jood, Baarn 1969, p. 99
(3) “Suchen wir das Geheimnis des Juden nicht in seiner Religion,
sondern suchen wir das Geheimnis der Religion im wirklichen Juden.
Welches ist der weltliche Grund des Judentuns? Das praktische Bedürfnis,
der Eigennutz. Welches ist der weltliche Kultus des Juden? Der
Schacher. Welcher ist sein weltlicher Gott? Das Geld. Nun wohl! Die
Emanzipation vom Schacher und vom Geld, also vom praktischen realen
Judentum wäre die Selbstemanzipation unsrer Zeit.” Karl Marx, ‘Zur
Judenfrage’, in: Die heilige Familie, Berlin 1953, p. 59-60
(4) De lijst is natuurlijk steeds uit te breiden. Er is ongetwijfeld een
excuus voor, maar hoe onaangenaam doet het niet aan dat in Felix Ortts
sleutelroman Felicia de zedeloze schurk door de jood Mozes Augurk wordt verbeeld.
(5) In het Amsterdamse kraakblad De Grachtenkrant is tijdenlang
in een wekelijkse column burgemeester Van Thijn uitgemaakt voor
fascistisch zwijn, zijn politie vergeleken met de SS en wat er verder
aan fijngevoelige vergelijkingen mogelijk was. Moet het echt uitgelegd
worden dat deze regent op alle mogelijke manieren bestookt mag en moet
worden, behalve deze?
- Afbeelding: Door M.Minderhoud – Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1307637
