11 februari, 2019

De slaapzak en het dreigende niets

"Ik ben bang voor het niets". Ik kan mij daar wel in inleven, het is tenslotte iets (het woord dat je bij gebrek aan beter gebruikt) wat je je niet kunt voorstellen. En een "ik" in het/een hiernamaals? Ook als je er in gelooft besef je dat er geen "ik" meer zal zijn.
Max van Weezel stamt nog uit een tijd en omgeving waarin ik van harte verachting kon voelen voor de politieke keuze: het idee dat de CPN de "werkende bevolking" vertegenwoordigde was typisch iets voor studenten uit (klein)burgerlijke milieus. Niet dat ik illusies had over "het anarchisme" waarvoor ik al vroeg gekozen heb.

En daar zie ik Max met het CPN-spandoek na de verstoring van een bijeenkomst van studenten ter ondersteuning van "de Nieuwmarkt". Ik zou nog graag vernemen of hij echt dacht dat hij zo voor een betere wereld streed. Het was klaar voor de gelegenheid, jullie wilden helemaal geen "discussie" waar jullie om bleven roepen. Dat de metrolijn afgebouwd moest worden was ook weer niet meer de CPN-studentenleuze (de ASVA-leuze) want men voelde wel op het partijbureau dat het niet goed zou vallen. In de praktijk stonden CPN-studenten op de barricade tegenover de politietroepen die hun partij tegen hen had ingezet. Op dat ogenblik stierf die partij in feite al, wat electoraal een paar jaar later bevestigd werd.

Een passage die raakt aan wat ik had willen schrijven omstreeks het ogenblik dat ik bij De AS werd weggebonjourd - over radicale dagen rond het Instituut voor de Wetenschap van de Politiek.

In Diemen, waar een aantal politicologen een gekraakte woning deelden, hing in de keuken een schema waar niet alleen op stond wie wanneer de vuilnis buiten moest zetten, maar ook wie met wie de nacht zou doorbrengen. Tijdens de bezetting van de Oude Manhuispoort, het Instituut voor de Wetenschap der Politiek en het Bureau Inschrijving, werd openlijk de liefde met elkaar bedreven.

Politicologiestudenten nog altijd, in die villa in Diemen. Ze haalden de Panorama er mee, nog wel. En of ze het lang hebben volgehouden? Een hunner kwam al snel op de roemruchte Zilverberg terecht, in communeachtig verband, dat wel. Wat dat inhield weet ik nog steeds niet, ik kwam net na die tijd daar wonen. Het duurde al met al niet lang, want je kunt je leven zo niet inrichten. Ik weet over wie het gaat en zwijg verder over Diemen.

Ik beken: ik heb meer dan eens de liefde bedreven in een slaapzak, in bijzijn van anderen. Ik niet alleen natuurlijk, die ander deed het ook. Maar het moet toch eerste persoon enkelvoud blijven, voor de duidelijkheid.
Maar niet bij zo'n bezetting. Al heb ik er wel zo mijn memoires over. Daar hoort dit nummer mij, compleet met verwijzing naar slaapzak.





De oliemaatschappij bepaalt wat vrijheid is, of opwarming

"De schotten tussen de universiteit en het bedrijfsleven zijn eindelijk weggehaald". Ik zag de triomfantelijke kop langskomen, het verhaal bevond zich in een pdf-bestand waarvan ik de vraag kreeg hoe ik het opengemaakt zou willen hebben. Laat maar. Het is toch flauwekul.

"Het bedrijfsleven" is niet de Koptische snackbarman om de hoek, de Surinaamse afhaal ernaast of de kapper die zich uiteraard barber noemt want het is hier de Amsterdamse binnenstad. Het bedrijfsleven is Shell, Unilever, Microsoft - ach, die beheerste zoiets als "informatiekunde" allang. O ja, het bankwezen. Wat is er "eindelijk" aan het weghalen van die schotten?

Het is niet voor het eerst dat ik het lied uit de advertentie opschrijf. Ik kan het uit mijn hoofd:

De vrijheid om te gaan en te staan waar je wilt
Je weet wat je zoekt, wat rust en wat groen
Rij weg, ver weg met Shellina
Het betere tankwerk van Shell.

Het is nooit onthuld wie de zanger achter dit fraais was, hij leek sprekend op Peter Tetteroo van de Tee Set, en wie weet. Maar het doet er ook niet toe. Het gaat om de massage in de message: vrijheid, rust, groen, ver weg: Shell.
In die dagen had Shell met eigen inzet en met hulp van het leger van Nigeria met zijn Britse "adviseurs" de olievelden van de Nigerdelta weer in handen. Dat er miljoenen mensen om werden uitgehongerd voor de quick kill zoals het koloniale regime van Labourman Harold Wilson het noemde gelieve u niet te weten. Destijds had ik, net vers zelf van school, van doen met scholieren die boos en verontrust waren over die uithongering en die niet blij met Shell waren. Ach wat, jullie rijden toch ook op Shellina premix, wist de man die Shell heel tactisch naar voren schoof bij gelegenheden en te vrezen valt dat het nog waar was ook voor heel wat scholieren op hun brommertjes. Die had je toen.

Om "Biafra" staken verscheidene scholieren in de Franse noordwesthoek zich in brand. Het was een in die dagen gekende - tja, actievorm is geen juist woord. Jan Palach stak zich in brand in Tsjechoslowakije. Hij werd nagevolgd, maar wie weet de namen van die navolgers? Ik weet geen naam van zo'n Franse scholier, zoals ook die boeddhistische monniken in Vietnam die het voorbeeld gaven naamloos de geschiedenis in of uitgaan.
Misschien heb ik de documentatie over die Franse scholieren in mijn archief, dat ik Deo Volente dit jaar op orde breng.

Vijftig jaar later staan weer scholieren klaar, niet gehinderd door cynisme of morele slijtage, om al stakende hun verontrusting te doen blijken. Ja, ze lachen veel. Moeten ze huilen? Dat zou dan een permanente toestand moeten zijn. Ja, ze hebben een schermpje bij de hand waarmee ze appen, instagrammen, twitteren, zie maar. Bestaat Shellina premix nog? Wie weet zijn ze op een scooter gekomen met dat of in ieder geval zoiets in de tank. En dan? Aan het kapitaal valt niet te ontkomen zolang we er niet aan ontkomen zijn. Rechtse praatjesmakers mogen dolblij zijn dat de scholieren de overheid aanspreken en niet de conglomeraten achter de fossielenindustrie zelf. Alsof de overheid ten nadele van Shell en de andere Zusters (het waren er Zeven, klopt dat nog?) zou handelen.

De jongeren roepen niet op tot revolutie. Zij zijn de revolutie. Daarom zijn de rechtse praatjesmakers bang. Het hoeft niet goed af te lopen, maar eigenlijk liever wel.
Succes, scholieren, studenten, iedereen, bij de acties!