De stiekeme oorlog van VS en Nederland in Sahel en Sahara

De Verenigde Staten hebben sinds het presidentschap van Obama in bijna alle landen van Afrika een voet aan de grond, of, zoals ze het onbeschaamd noemen, laarzen op de grond. In het uraniumrijke Niger wordt de grootste dronebasis buiten de VS aangelegd. In 2022 moet het ding op volle kracht werken.

Er zijn evenwel al bases in Niger waarvandaan bombardementen in het geniep worden uitgevoerd, onder andere in het zuiden van Libië, tegen "militanten" van wie wordt beweerd dat ze van Al Qaeda<//a> of IS zijn. Ook Somalië wordt gebombardeerd.
De stiekeme oorlog in Sahara en Sahel kan niet meer helemaal geheim gehouden worden doordat aan die "laarzen op de grond" mensen vastzitten die zowaar nog kunnen sneuvelen in gevechten waarop ze niet voorbereid zijn.
In dit stilgehouden imperialisme ligt ook een verklaring voor de vlucht van Afrikanen noordwaarts, maar ook dat wordt u verder niet verteld.
Nederland met zijn kanjerminister Blok helpt mee en heeft er vier miljoen voor beschikbaar, want "Niger en Nederland zijn buren".

Een maand en een dag

De enige treffer op haar naam betreft iemand anders.
Laat ik de treffer hierbij verdubbelen door te doen weten dat op 24 september 2018 te Amsterdam,
haar woonplaats van alle jaren,
Hedy van Rossum
mijn zuster, is overleden.
Haar boodschap:
Het was mijn tijd om te gaan.

De kaart bevat wat zij op de valreep aankondigde als haar lievelingsgedicht, gedicht noch dichter waren mij tot die fatale datum bekend.


Ich weiß, daß Berge auf mich warten,
Draußen – weit –
Und Wald und Winterfeld und Wiesengarten
Voll Gotteinsamkeit –

Weiß, daß für mich ein Wind durch Wälder dringt,
So lange schon –
Daß Schnee fällt, daß der Mond nachtleise singt
Den Ewig-Ton –

Fühle, daß nachts Wolken schwellen,
Bäume,
Daß Ebenen, Gebirge wellen
In meine Träume –

Die Winterberge, meine Berge tönen –
Wälder sind verschneit –
Ich will hinaus, mit Euch mich zu versöhnen,
Ich will heraus aus dieser Zeit,

Hinweg von Märkten, Zimmern, Treppenstufen,
Straßenbraus –
Die Waldberge, die Waldberge rufen,
Locken mich hinaus!

Bald hab ich diese Straßenwochen,
Bald diesen Stadtbann aufgebrochen
Und ziehe hin, wo Ströme durch die Ewig-Erde pochen,
Ziehe selig in die Welt!

Gerrit Engelke

- Na aldus aan deze gevoelde verplichting voldaan te hebben hoop ik spoedig meer te schrijven hier.

Stadia op de levensweg

Voor de zekerheid: ik heb het boek niet gelezen. Ik kan verwijzen naar de winkel waar ik jaarlijks een portie Kierkegaard insla - wonderlijk genoeg de winkel verbonden aan de abdij van Egmond. Men voelt zich er niet goed genoeg voor het aanbieden van een toch opvallend protestant filosoof.
Ook de abdij, althans dit onderdeel is niet gespaard gebleven van grootschalig toerisme. Maar fiets een eindje naar het westen en de wereld wordt rustiger.
Ik ben van heel-jongsafaan verbonden met de streek, hetgeen in mijn naam bij Krapuul tot uitdrukking wordt gebracht. Ter gelegenheid van de dood van mijn zwager heb ik de serie Van nollen en kluften geschreven. Nog twee weken geleden had ik geen enkel vermoeden dat er aanleiding zou zijn het hiernavolgende te schrijven. Het gaat eigenlijk hoodzakelijk over mijzelf - Voorbij de Klefgrens nr. 2.

*
Op mijn zesde werd ik halfwees - mijn vader overleed na een ziekbed dat ongeveer mijn hele leven had geduurd. Het heeft tien jaar geduurd tot ik besefte dat hij echt dood was en wat dit betekende: ik heb geen vader. Er achter komen dat je daar achter komt is ook weer een proces dat enkele tientallen jaren vergt. Er was een werkgroep Verlaat Verdriet die dit inventariseerde, mijn verhaal heb ik uit de krochten gered.

*
Het volledig wees worden duurde evenwel langer. Als je beide ouders gestorven zijn ben je geen kind meer, zingt naar ik meen Jasperina de Jong. Ik werkte al bij Krapuul toen het zo ver was, en het kwam zo ver dankzij het onvermogen in het bejaardenhuis (dat bestond toen toch nog net) waar zij opgenomen was om met diabetes type 1 om te gaan. Mijn moeder was het beheer over haar medicatie ontnomen en zij kreeg insuline toegediend op een ogenblik waarop zij al zware hypoglycaemie had. Wij hadden net een fles wijn geopend op de val van Moebarak toen het telefoontje kwam met de vraag of het goed was dat "de stekker er uit werd getrokken". De stekker?

Het begin van organisatie van lotgenoten, nabestaande kinderen van in tehuizen verwaarloosde zoniet mishandelde ouders gaf zin aan de gebeurtenis. Een schijn van zin, moet ik nu zeggen. Het was 2011, bezettingen van pleinen die de macht deden sidderen waren aan de orde van de dag, en wat lijkt die tijd alweer ver weg.
En de Dwaze Kinderen, zoals we genoemd waren, manifesteerden slechts een keer. Het had anders gemoeten maar laat ik het er verder niet over hebben. Ik heb er destijds, ook onder mijn echte naam, hier over geschreven.

Ik was wees. Meestal noemt men het niet zo als je al ruim de middelbare leeftijd hebt bereikt. Maar samen met mijn grote zus kon ik wees zijn, in verbazing en soms opspelende boosheid over de doodsorganisatie Osira - die haar naam veranderd heeft omdat er wel meer grote klachten waren. Sluiting van de tehuizen was de tegenzet van het regime.

*
Maar hield ik op kind te zijn? Op het ogenblik dat ik dit tik besef ik dat dit nog niet helemaal waar was. Ik was nog Broertje van iemand. En op het ogenblik dat ik dit plaats ben ik dat niet meer. Herinneringen kunnen niet meer gedeeld en een toekomst is er niet meer. Is het een genade te weten wanneer je gaat? In het geval van mijn zus wel - zij keek uit naar het einde van een leven dat heel snel geen kwaliteit meer had. Binnen minder dan twee weken.

Het is een tweedehandscitaat van Montaigne, via Carry van Bruggen namelijk, dat leven neerkomt op leren sterven. Het hoort niet zo te zijn, en ik neem mij voor tot de laatste snik de doodscultus van het kapitaal en alles wat er aan vastzit te bestrijden. Dat voornemen is ook niet nieuw.
Maar geen broertje meer zijnd vanaf nu ben ik ook echt geen kind meer.
Als het wennen tijd vergt zal die ook niet zo ruim voorradig meer zijn.

De Vrije (Socialist): Vallen en opstaan

De Vrije Socialist is in 1898 opgericht door Ferdinand Domela Nieuwenhuis, in plaats van het eveneens door hem opgerichte Recht voor Allen - het markeerde zijn keuze voor het anarchisme in plaats van de sociaal-democratie, al dan niet parlementair.
Ik heb de eerste jaargangen van het blad doorgelezen in het kader van het onderzoek dat uitliep op mijn doctoraalscriptie - en het was geen genoegen. Hoe men met elkaar omging ter linkerzijde omstreeks die eeuwwisseling.
Nou ja, een beetje recht van spreken had Domela wel. Her en der om zich heen zag hij mensen vertrekken naar de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij en hij noemde het verraad. Een goed woord voor die keuze was er niet bij en een vriendelijke beoordeling van de overlopers ook niet. Aan de andere kant was het niet beter overigens.
Het blad bleef na Domela bestaan, geredigeerd en uitgegeven door Gerhard Rijnders, met de onderbreking van de bezetting hield hij het vol tot zijn dood in 1950.

De familie Rijnders zette het voort maar anarchistisch was het niet meer. Het is een wondertje dat het blad voortgezet kon worden door wat "een Rotterdamse groep" wordt genoemd, onder leiding van Wim de Lobel. Het element "Socialist" verdwijnt een tijd uit de titel, gedurende de jaren zestig. In de redactie in die jaren waren de namen Piet Kooijman, D. van Tol, Uwe Timm, Roel van Duijn en Hans Jar (=Ramaer) onder andere te vinden. Het is niet mijn bedoeling om hier even de geschiedenis van het blad in vogelvlucht weer te geven.
In 1972 werd de naam weer uitgebreid tot "Vrije Socialist", het werd het orgaan van de Federatie van Vrije Socialisten. Het idee van georganiseerd anarchisme was in de jaren zeventig op zijn naoorlogs hoogtepunt. Maar het blad was een speelbal van stromingen of strominkjes in het genootschap, die varieerden per redactiecollectief. In 1979-80 was ik ook nog even redacteur. Een redacteurschap dat werd beëindigd door de zoveelste staatsgreep ten aanzien van het blad. De laatste gedaante was toch weer onder de naam "De Vrije", en steeds minder tot niet anarchistisch - iemand wilde er een persoonlijk journalistieke verdienmodel van maken via het bedrijfsfonds voor de pers subsidiair De Volkskrant, die in die dagen nog een links profiel meende te moeten aanhouden. Onopgemerkt door de scharen ging het blad ten onder bij gebrek aan baten en leesbaarheid.

Voor het eerst in de geschiedenis van het blad viel er een gat. En in feite is dit gat niet gevuld. In 2005 werd de site devrije.nl gestart, Anarchistisch Multimedium. Hiervan werd ik al spoedig redacteur onder de merkwaardige naam Cornelis Prul (die was ontleend aan de chatbox van dan inmiddels wijlen Radio 100, maar onder die naam heb ik ook gewerkt bij Radio Patapoe). Maar gaandeweg is mijn energie in de site waarop u nu leest gaan zitten, en daarnaast werd de sfeer rond De Vrije bepaald onaangenaam. De onbehoorlijke manier waarop per oekaze van "de hoofdredactie" de Pinksterlanddagen werden afgelast - die toch echt zijn doorgegaan, maar dan in kraaksfeer op het terrein Tot Vrijheidsbezinning - moet voor medewerk(st)ers de druppel zijn geweest.
Zonder aankondiging, verklaring of afscheidswoord ging de site eergisteren op zwart met de woorden "The end" en inmiddels is ook dat weg. Devrije.nl is stof voor de Waybackmachine. Er is dus geen echt archief voor de online voortzetting na tien jaar van het blad van FDN.
Het is wel weer een passende wending in de geschiedenis van het blad, als men devrije.nl als deel daarvan beschouwt, en het zou flauw van mij zijn als ik dat nu in twijfel zou gaan trekken.

Wat de toekomst brengen moge...

Gynaecomastie - een persoonlijk bevrijdingsverhaal over 1968

Hij bevindt zich in het Louvre - stel je voor dat hij in Egypte was gebleven. En de leraar tekenen/kunstbeschouwing was vergeten dat hij de "Egyptische" dia's al eens vertoond had. "Heb ik die nog niet laten zien?" vroeg hij. Als ik mijn angst zou uiten door te zeggen "ja mijnheer" dan was ik spelbreker geweest voor de rest van de klas. Dus moest ik het gelaten afwachten tot hij weer langskwam. Deze keer ging het niet zonder lawaai. De jongen die de school zou verlaten om trainer te worden bij Ajax riep uit dat ik dat was, die secretaris. Klein gejoel en gelach. Dat was het. Nee, ik ben niet gepest op school verder.
Bij dit opmerkelijke beeld wordt de bijzonderheid dat de secretaris borsten heeft makkelijk onvermeld gelaten. Men ziet ze natuurlijk wel. Als het "naar het leven" gemaakt is weten we dat deze secretaris borsten had. Die had ik dus ook.

* Op gevorderde leeftijd werd ik getroffen door een ziekte (althans, die werd manifest - in de hete dagen van 2006) die vooral voorkomt bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Niet alleen. Ik heb een lotgenoot van de patiëntenvereniging ontmoet, net nog iets ouder dan ik, die het ook had. En aan zijn mannelijkheid hoefde niet getwijfeld te worden. Maar bij de anamnese bij de voor mij nieuwe internist moest op de een of andere manier wel Die Operatie vermeld worden. Of ik ook groeistrepen had, striae, vroeg hij. Hij had impertinentere vragen die ik niet ga herhalen en waarvan het mij nog steeds stoort dat ik ze zomaar beantwoord heb.
Op mijn verklaring dat het onderzocht was en dat mijn boezem niet endocrien bevonden was lette hij eigenlijk niet. Die striae en de Ziekte van Graves vond hij toch te opmerkelijk. Statistiek is aan medici niet besteed, heb ik vooral in die dagen gemerkt.
Ik weet niet meer wat voor onderzoek er vooraf ging aan de Grote Wandeltocht die ik vervolgens moest maken. Ik moest in beweging blijven. Ik ontdekte op de rand van de Bijlmer een klein natuurmonument, verborgen aan de gemeentegrens met Abcoude, waar ik de tijd volwandelde.
De conclusie van het wandelonderzoek was dat ik toch echt man was. Goh.

* Niet alleen had ik borsten, in mijn puberteit werd ik ook gezegend met heupen en een fors achterwerk. Reden voor jongens die erg goed in gemestiek waren om mijn mannelijkheid in publiek verder in twijfel te trekken. Maar op het gymnasium, in die tijd althans, maakte je geen grote indruk met goed in gimmestiek zijn en met openbaar geroddel. Dat was min of meer mijn redding. De gimmerds verlieten de school en ik bleef.
En in de tijd voorafgaand aan het examen verdwenen heupen en achterwerk als sneeuw voor de zon. Ik heb daar achteraf een verklaring voor die ik niet in de groep ga gooien. Ik heb het er met die internist ook niet over gehad, hij hoefde niet nog wijzer te worden dan hij zich toch al waande.
Plotseling brak ook het inzicht door bij wiskunde, op de valreep bijna - waar ik altijd vieren kreeg vielen nu de ruim voldoendes. Ik zou niet durven zeggen dat dit ook endocrien was. Misschien toch wel.

Maar of het nu een juiste beslissing was die borsten af te zetten NA mijn schooltijd kan ik nog steeds niet zeggen. Het was niet aan mij om een voorkeur uit te spreken, blijkbaar. Dus kort voordat ik ging studeren was het dan zo ver. Ik liep die eerste weken nog met drain en groot verband rond. Ik vermoed dat dit soort operaties nu minder bloedvergieten vergen, maar ik zal het niet weten.
Gynaecomastie heette de conditie, de operatie mastectomie. Ik had het voorrecht onder behandeling te zijn van de enige androloog van Nederland (gynaecologen zijn er volop, ik heb geen idee of er nu meer zijn of juist helemaal niet, en heb ook geen zin de zoekmachine er op los te laten). Die al constateerde dat het niet endocrien was, dus een spel der natuur.

Was het een ziekte? Eigenlijk niet dus. Ik had ze van jongsafaan. Het maakte wel dat ik mijn lichaam behoorlijk haatte en dat gymnastiek, waar je om eigenlijk onduidelijke redenen bijna nakend moest rondrennen*) - en dan was ik de langste van de klas dus dan moest ik nog voorop ook - een regelmatig terugkerende kwelling was. Goodbye to all that.

Was het een bevrijding? Ja. Tegelijkertijd was ik na de operatie evenwel tijdenlang - niet onverschillig maar ook zeker niet actief op zoek naar de Belangrijke Ander. Daar had de operatie niet in voorzien.
Ik heb geen idee of het hebben van secundaire kenmerken van het andere geslacht je ook een plaats in de lettervermicelli geeft. Ik heb geen ambitie.
Zeker met warm weer zie ik in de stad mannen met wijd open bloezen of helemaal geen bovenkleding lopen die iets vertonen waarvan ik denk: ik ben voor minder behandeld. Maar als ze er geen probleem mee hebben - ik zit niet op hun vertoon te wachten maar het is niet aan mij.
Geliefden vertelden mij dat ze zich juist prettig voelden bij mij omdat ik "niet zo mannelijk" was. Ik heb dat altijd maar als compliment opgevat. Die borsten waren weg, en ik kon er tegen hen rustig over vertellen.

Ik ben benieuwd of ik verhalen of commentaar van lotgenoten kan losmaken hiermee. Maar ik heb geen illusie.

*) Ja, het Griekse woord - maar het gymnasium was ook niet een naaktcamping...

Toryregime schoffeert Mauritius over Chagos

In 1965 werd de Chagos Archipel in de Indische Oceaan door het Britse koloniale regime afgescheiden van de kolonie Mauritius, die in 1968 onafhankelijk zou worden. Washington had zijn oog laten vallen op de archipel, waar een marinebasis zou moeten komen vanwaar het Midden-Oosten en Zuid-Azië onder schot gehouden kan worden. Eis van de VS: oplevering zonder bevolking. Die werd in de volgende jaren gedeporteerd, naar Mauritius het hoofdeiland, de Seychellen en sommigen belandden tenslotte in Groot-Brittannië.
Het schandaal is hier vaker aan de orde gesteld.

De regering van Mauritius eist nu vijftig jaar later de soevereiniteit over de archipel terug. Het legt de zaak van de illegale afscheiding van 1965 nu voor aan het internationaal gerechtshof in Den Haag, waar hij volgende week voorkomt. Het Britse regime is niet blij. Boris Johnson heeft nog in zijn functie van minister van buitenlandse zaken gedreigd met handelssancties en wat betreft de betrekkingen met het VK in het algemeen. Westminster erkent de soevereiniteit van Mauritius over de archipel niet, maar toont zich bereid de archipel af te staan als de eisen van "defensie" het toelaten. Het beschouwt het inschakelen van het Haagse gerechtshof als een vijandige daad. Het besluit de zaak daar voor te leggen is genomen door de algemene vergadering van de Verenigde Naties, waarbij oude bondgenoten van het VK, onder invloed van de Brexitplannen, niet langer de Britten steunden. (En daarmee ook niet de VS, dat de basis op het eiland Diego Garcia heeft).

BBCNews.

Een onbekende burgeroorlog die niettemin mensen op de vlucht jaagt: Kameroen

Wat weten we eigenlijk van die mensen in dat land? Zo ongeveer werd geredeneerd in de Westeuropese metropolen die Tsjechoslowakije uitleverden aan nazi-Duitsland. Blijkbaar was Praag een exotische onbekende stad die zonder problemen opgegeven kon worden, want wat weten we tenslotte van die mensen?

Of er nog zo gedacht wordt over het nabije Midden- en Oost-Europa door de heersende klassen van de koloniale machten - ik zou mijn handen er niet voor in het vuur steken. Brexit, weet u?
Opmerkelijker wordt het als het over de gekoloniseerde streken en hun inwoners gaat. Ja, wat weten "we" van waar die lui in hun overbeladen zinkende bootjes op de Middellandse Zee vandaankomen? Opvang in de regio!

Kameroen is een van de koloniale brokstukken die het net tot stand gekomen Duitsland in Afrika kon innemen. De verovering van het gebied ging uiteraard met grof geweld gepaard. Een van de trekken van de kolonie, op de kaart terug te zien, is het Duitse streven het Tsjaadmeer te bereiken als strategisch punt, tevens van belang voor irrigatie. Het Tsjaadmeer, waar Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland elkaar ontmoetten. Hetzelfde Tsjaadmeer dat nu schielijk aan het verdwijnen is.
Duitsland verloor bij de capitulatie op het einde van de Eerste Wereldoorlog al zijn koloniën. Die werden als "mandaatgebied van de Volkenbond" verdeeld onder Groot-Brittannië en Frankrijk. O ja, en België mocht wat brokjes Duits-Oost-Afrika krijgen, nu bekend als Rwanda en Burundi. Het verdelen over Frans en Brits imperium ging in het geval van Togoland en Kameroen ook letterlijk zo. Brits Togo is opgenomen in het onafhankelijke Ghana, Frans Togo heet nog zo. Een deel van Brits Kameroen ging na referendum over naar Nigeria, het zuidelijke deel naar het nieuw onafhankelijke Franse Kameroen.

Tegen de regels van het mandaat in - maar wie had Frankrijk op de vingers kunnen tikken, met zijn vetorecht in de Veiligheidsraad? - is het Franse leger een oorlog begonnen tegen de onafhankelijkheidsbeweging in Kameroen, de Union des populations du Cameroun (UPC). Onafhankelijkheid moest verleend worden aan wie bereid was goed samen te werken met Frankrijk, kortom, wie bereid was mee te werken aan de totstandkoming van "Frans Afrika", onafhankelijkheid of niet. De oorlog tegen de UPC werd ook na de onafhankelijkheid voortgezet. Wanneer is hij eigenlijk geëindigd?

Laten we snel doorspoelen naar dezer dagen. Sinds 1982 zit de dictator, de Man van Frankrijk, Biya, op de troon. In oktober worden er verkiezingen gehouden waarvan niemand verwacht dat iemand anders dan de tachtiger Biya ze zal winnen. Of het Franse leger er bij betrokken is ontbreekt tot nu toe in de berichtgeving, maar het Kameroenese leger is al meer dan een jaar in actie tegen opstandelingen in het voormalige Brits-Kameroen, de Zuidwest- en Noordwestprovincies. Het wordt voorgesteld als een strijd tussen Engels- en Franstaligen, wat in hoge mate betrekkelijk geacht mag worden. Opmerkelijker en geloofwaardiger is dat de bevolking in voormalig Brits-Kameroen aan Engels recht gewend is en zich Frans recht opgelegd voelt. En het gebied wordt economisch verwaarloosd. Het idee van een echte federale structuur is niet besteed aan de dictatuur in Yaoundé.

De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten is de toegang tot Kameroen ontzegd, wat reden is tot verontrusting. In feite is er een volledige oorlog aan de gang. Ruim twintigduizend mensen zijn het land ontvlucht naar Nigeria, honderdzestigduizend zijn "intern ontheemd". Intussen is het verzet uitgegroeid tot het streven naar een onafhankelijk Ambazonia, zoals voormalig Zuid-Brits-Kameroen zou gaan heten.
Een ongelijke strijd, het regime heeft Frankrijk en de VS achter zich.

De neoliberale afrekening met de stad van 1875

Trams staren u aan. Zowel de wagen als de lijn rechts zijn inmiddels verdwenen, de lijn links, 16, rijdt op de dag dat dit verschijnt voor het laatst. De meerkoeten blijven bij dit bijna lommerrijke tafereel, en de lijn die er nog zal staan is dan alleen 24.

Het is alweer wat jaren geleden dat de toenmalige directeur van het Amsterdamse Gemeentevervoerbedrijf, Ossewaarde, zei dat hij de indruk had dat Amsterdam bijeengehouden werd door de lijnen van het vervoerbedrijf. Hij was zelf ingenieur, voortkomend uit het vervoerswezen, hij wist waar hij over sprak. Inmiddels is het Gemeentevervoerbedrijf gedegradeerd tot "gvb" (geen lidwoord alstublieft!). Een referendum aangaande de wenselijkheid tot verzelfstandiging van dit "bedrijf" kwam uit op een afwijzing, maar sinds wanneer zouden de democraten die namens de kiezer de beslissingen nemen zich iets aantrekken van de kiezers. Een "vervoerskundige" van "gvb" zegt dat "de nummertjes" veranderen maar dat er verder niet veel verandert. Al zegt het propagandablad van de gemeente Amsterdam: "De nieuwe dienstregeling is de grootste verandering sinds de invoering van de paardentram in 1875." Maar het is de bedoeling dat u net zo prettig reist met het Amsterdamse openbaar vervoer als nu. En meteen weer over op burgemeester Halsema, nog een verworvenheid waar ik niet om gevraagd heb. Wie slecht ter been is of een kinderwagen voert moet heel comfortabel wat vaker overstappen net als iedereen.

Het was een typische VVD-wethoudersopmerking. De man heette Wiebes. Hij had eens op de kaart van het lijnennet gekeken en verbaasd geconstateerd dat je met de tram van de Albert Cuypmarkt naar de Dappermarkt kon gaan - dat was toch nergens voor nodig. Gunst ja, mijn oma woonde vlak bij de Albert Cuyp en ging met lijn 3 naar ons, dicht bij de Dappermarkt. Toch bewoog zij zich niet tussen twee markten.
Opmerkelijk genoeg zal die mogelijke reis ondanks Wiebes blijven, al zijn er ongelooflijk veel haltes tussen beide punten opgeheven. Je moet goed ter been zijn om een halte te kunnen bereiken. Je kunt waarschijnlijk dan net zo goed helemaal lopen.

1875, dat is lang geleden nietwaar. Voor de paardentram moest de Warmoesgracht gedempt worden tot Raadhuisstraat, er werd nogal wat gesloopt voor de doorgang van de paardentram. Het oernet is er nog steeds. Maar de lijnen ("de nummertjes" waar de "gvb"-top van D'66-huize eigenlijk helemaal van af wilde) verdwijnen. Met als treurigste offer de oerlijn, 10 genummerd - gezien de buurten die de lijn van oudsher bediende, te beginnen met de Jordaan, was "1" boven zijn stand - vandaag voor het laatst. Waarom? Geen idee. Het idee van een stad waarin vervoerspatronen van 1875 herkenbaar zijn, moet kapot. Laat dat maar aan de neoliberalen over.
Amsterdam is geen stad meer maar een attractie die verdienmodel is voor toerisme- en huisjesmelkers, wat vaak op hetzelfde neerkomt.

Waar die behoefte tot het saboteren van het fenomeen stad vandaankomt en op gebaseerd is kan ik niet concreet beoordelen. De behoefte van de heersende klasse om door voortdurende verandering op te leggen een soort razende stilstand te creëren, de stilstand die een stad niet kan verdragen. Maar ter verklaring moet aan theorie gewerkt worden en daarvoor schrijf ik dit niet.

* Donderdagmiddag nam ik voor het laatst lijn 10. Eerst dacht ik foto's te maken, maar de uitklaplens werkte niet mee toen aan de overzijde een wagen met in de lijnfilm "Westergasfabriek" kwam aanrijden. De bestuurster grijnsde enigszins vilein en reed snel door over de zebra. Dan ook eigenlijk maar niet. In de eerste plaats vind ik de Combino's monsterlijk, om te zien en om in te zitten of staan. Het is niet ondenkbaar dat dit soort tramwagens ontwikkeld of besteld is om de tram zo onpopulair mogelijk te maken. En "Westergasfabriek" als bestemming die zo lang "Van Hallstraat" heeft geheten roept bij mij ook vooral weerzin op. Die naam gebruiken voor iets waar al een halve eeuw geen gas meer gefabriekt wordt is de belachelijkheid voorbij. Verdienmodel. Tot vanavond dan.

De tram die ik moest hebben had al geen nummer 10 met rood lijnkleurvlak meer in de film. Voor mij een teken om van het foto's maken af te zien.
En dan, het is onvermijdelijk. Lijn 10 is ook in deze laatste dagen vooral een toeristenvervoermiddel. Entertainment area. Rijksmuseum. Artis. Tropenmuseum (ooit stopte hij voor de deur, dat is in het kader van het snelle opschieten allang voorbij). Lijn 16 die ik vervolgens voor het laatst nam zat goed vol, ook weer behoorlijk ten dienste van toeristen. Albert Cuypmarkt. Heineken Experience. Concertgebouw. Stedelijk Museum. Zie maar hoe je er komt vanaf zondag, ook bij je hotel met je rolkoffer.

Ik hoef niet veel te zeggen hoe ik over het "nieuwe" dagelijks bestuur van de hoofdstad denk: hier en hier. Let op onze woorden, niet op onze daden, liberalisme 180 graden gedraaid.

* Oorspronkelijk dacht ik dit stuk de titel te geven: Het is den wagenbestuurder verboden onder het rijden te spreken. Voor inlichtingen wende men zich tot, nou, tot mij dus. Een radiorubriek in Amsterdam van 35 jaar geleden, toen ik Rob Gerritsen heette. De ondertitel was Van oude lijnen en tramwagens die voorbijgaan. Ik draag aan de gedoemde lijnen 9, 10 en 16 (6 en 25 zijn ze voorgegaan) dit nummer op, dat voor mij altijd verbonden blijft aan het verdwijnen van de blauwe tweeassers in de volledige dienst op lijn 3. Houd u vast.


Can't get used to losing you, Andy Williams, 1963.
Vreemd nietwaar, deze tiener denkt hierbij aan pakweg 435-450, niet aan de diverse lieven die zijn leven uitgelopen zijn - dat was (veel) later.

Mokum, zuchtend onder een zachte bezetting

Als ik mij in het weekeinde in de avond door de stad beweeg komt de vraag wel eens op: hoe groot zou de kans zijn iemand tegen te komen met wie je wat gaat hebben, voor meer dan een keer, zomaar, een onbekende die je leven binnenwandelt. Ik moet er eigenlijk over nadenken of dit geen persoonlijke mythologie is, maar ik heb het toch een paar keer meegemaakt. Een keer werd het Echte Liefde, de andere keren niet - ik heb mijn best gedaan.
Ach, ik hoef niet meer, om allerlei redenen. Maar als ik nu Iemand zou tegenkomen was het hoogstwaarschijnlijk geen stadgenote en ook geen landgenote. Is dat erg? Waarschijnlijk verruimt het de blik. Ik heb een spoorrelatie gehad, binnen Nederland - maar met minder milieuverantwoord vervoer kom je nu een heel eind binnen Europa.
Als je echt "in eigen vijver" wilt vissen moet je je mogelijke keuze organiseren, Voor studenten zal dat dan wel de Vereniging zijn. Ik moet er niet aan denken en het hoeft tenslotte zoals gezegd allemaal allang niet meer.

Trouwens, moest ik nu gaan studeren dan weet ik niet of ik het in Amsterdam zou doen. Met het Engelse gekwebbel aan het hoger onderwijs in Nederland hoef je niet achter te blijven voor een andere plaats, een ander land.

* Die halfplatte stem in de tram, waarvan ik soms denk dat hij van een mislukkeling van Classic FM is - je moet toch wat -, roept het om: Albert Cuypmarkt. Grappig, bij de Ten Katestraat wordt niet "Ten Katemarkt" omgeroepen. Heeft het Gulden Winckelplantsoen een halte waar zoiets kan worden omgeroepen? Twee redenen waarom het niet gebeurt: de buurt is Te Allochtoon. En de markt moet voortdurend verhuizen omdat de bouwmafiosi die een "vernieuwd" terrein moeten opleveren hierin nooit geslaagd zijn. Wat een verrassing.

De Albert Cuyp - zo noem je het als Amsterdammer - is een toeristenattractie geworden en is in die hoedanigheid Amsterdam Authentic Experience. Laatst liep ik toevallig nog eens langs. De eerste stal die ik zag had authentic stroopwafels. De tweede deed aan Tickets & Tours. De straat die in mijn geheugen, vooral het reukgedeelte, gegrift is als voorportaal van de vissenhel, in de staart aan de Van Woustraatkant, is er nog, maar ik heb er niets meer te zoeken.

* Laatst was er familie over uit Australië, die Amsterdam toch wel wilde bekijken. Voor Anne Frank hadden ze een aparte afspraak.
Houd toch op met je Anne Frank - commerciële exploitatie van een bakvis die een dagboek bijhield en zoals de meesten verraden en gedeporteerd en daarmee vermoord is. Een tiende van de bevolking van Amsterdam is vermoord in die tijd. Laat het even bezinken.

Anne Frank staat niet voor de tienduizenden. Anne Frank is een verdienmodel.
En Frenkhaus zegt de halfplatte stem in de tram behulpzaam.

Die familie ging ook toeren door Waterland. Molens bekijken.
Ik heb hun heel eerlijk gezegd dat ze de stad en Waterland nooit zullen beleven zoals iemand die er opgegroeid is, altijd gewoond heeft. Voor wie Waterland buiten was, waar ik vanaf mijn woonst in Noord binnen een minuut of vijf was. Hetzelfde geldt vanuit mijn huis in Oost voor de Diemermeer, zoals ik het destijds niet bebouwde deel van de Watergraafsmeer maar zal noemen. Niks buiten meer. Het heet nu Science Park, heel Amsterdams. Emsterdem Saajuns Park.
Zoals de Centrale Werkplaats van de Gemeentetram nu Foodhallen moet heten.
City marketing.
Gelukkig begreep de Australische familie het wel. Het viel ze op dat er wel erg veel toeristen rondlopen in Amsterdam.

*


Ik heb geen idee wat al die toeristen die de stad onder de voet rollen met hun koffers denken te zien of te beleven. Mensen die ze tegenkomen zijn hoogstwaarschijnlijk ook toerist. Je hoeft niet meer te peilen aan wie je de weg zou kunnen vragen. Daar heb je het tuurschermpje voor.

Nooit, nee nooit zullen de toeristen weten wat het inhoudt om in een gestut huurhuis te wonen dat nu tot mijn genoegen moskee is, of in een verwaarloosd pand in Oost. En als over twee weken het doek valt voor de verbinding van Noord met "de stad" zullen ze zeker niet weten dat Amsterdam ooit groter was dan het dan zal zijn.

Ik kan niet goed bedenken wanneer de neoliberale bezetting van mijn Mokum is begonnen. Vooralsnog zie ik die in ieder geval niet eindigen. Het groenste college van B&W is ook weer een marketingtruc. Let op onze woorden, niet op onze daden.

Ruim veertig jaar geleden dichtte Tiny Hofman:

Hoe men het ook wendt of keert
De ervaring heeft geleerd
Dat B&W en alle hoge omen
De bevolking van de stad
Liever zien gaan dan komen.

Haïti - 18 mei solidariteitsdag tegen de bezetting

Freedumb, democracy en market reform op Haïti in beeld...

Haïti's gekozen president Aristide had het leger ontbonden - maar Washington wil het armste land van het westelijk halfrond graag het armste land houden. Ontbonden, maar niet ontwapend - daar werd voor gezorgd. En tenslotte werd de president het land uit ontvoerd en de premier opgesloten.

Die is nu al meer dan drie weken in hongerstaking en naar verluidt stervende.
De omstandigheden in gevangenissen in Haïti zijn hoe dan ook nogal ongezond - zacht uitgedrukt.

18 mei aanstaande is uitgeroepen tot solidariteitsdag met de verzwegen slachtoffers van het door de Verenigde Staten geïnstalleerde terreurbewind.
De vlag van de tweede onafhankelijke republiek van Amerika dient als symbool. (Laadbare Acrobat Reader vereist voor openen link)

- De Vrije, 12 mei 2005