De onzichtbare wereld op IJsland

Zoals in Ierland en de Schotse eilanden leeft op IJsland het volkje van de heuvel, of van de stenen, de parallelle wereld die Martin Koomen mooi beschreven heeft in Het koninkrijk van de nacht.
In de verlatenheid met zijn speciale licht komt het gevoel van Aanwezigheid van het Andere op, wat gepaard kan gaan met het terugwijken in ontzag voor het onbegrijpelijke - de eigenlijke religio. Van Ierland ken ik dat wat men geen fenomeen kan noemen, in Nevada wordt het overstemd door het lawaai van permanente oorlogsvoorbereiding. Ik denk dat ik eens moet gaan luisteren of kijken op IJsland.


Demo van Huldufólk 102 (Het verborgen volk)


Enqu&eacirc;te sur le monde invisible, Jean-Michel Roux

Neen tegen de werkelijkheid - Leonardo Boff

In de huidige toestand van verlatenheid waarin de mensheid zich bevindt is het van het hoogste belang de heest van de utopie te redden. Waarlijk, wij leven in een wereldwijde crisis van de beschaving. Iedere crisis echter biedt mogelijkheden tot transformatie en het gevaar van mislukking. De crisis mengt vrees en hoop, vooral in deze tijd van het broeikaseffect. Wij hebben hoop nodig, die wordt uitgedrukt in de taal van utopieën. Naar hun aard zullen ze nooit geheel verwezenlijkt worden, maar ze houden ons gaande. De Ierse schrijver Oscar Wilde zei het juist: "Een kaart van de wereld waar Utopia niet op staat is de moeite van het bekijken niet waard, want zij ontkent het enige gebied waar de mensheid de pas inhoudt en direct op weg gaat naar een nog beter land." In Brazilië stelde de dichter Mário Quintana terecht vast: "Als dingen onbereikbaar zijn, ach, dat is geen reden ze niet te willen. Hoe treurig zouden de paden niet zijn zonder de magische aanwezigheid van de sterren."

De utopie is niet het tegengestelde van de werkelijkheid; de utopie behoort meer tot de werkelijkheid, want de werkelijkheid bestaat niet alleen uit wat is, maar wat nog slechts potentieel is, en wat er eens zou kunnen zijn. De utopie ontstaat in deze onderstroom van mogelijkheden die in de geschiedenis en in ieder mens aanwezig is. De filosoof Ernst Bloch heeft de uitdrukking "Het principe van de hoop" in omloop gebracht. Met het principe van de hoop, wat meer is dan de deugd van de hoop, vat Bloch het onuitputtelijk potentieel van het menselijk bestaan en de geschiedenis, dat het ons mogelijk maakt "Neen!" te zeggen tegen iedere concrete werkelijkheid, tegen de beperkingen van ruimte en tijd, tegen de politieke schema's en de barrières die het leven, de kennis, het verlangen en de liefde beperken.

De mens zegt "neen!" omdat zij eerst "ja" zei. Ja tegen het leven, ja tegen onderscheidingsvermogen, tegen dromen en tegen de verlangde volkomenheid. Ook al ziet de mens de totale volkomenheid niet verwerkelijkt aan de horizon van de historische concretiseringen, dit betekent niet dat hij er niet meer naar zou verlangen met nooit eindigende hoop. Job, op de drempel van de dood, kon tot God uitschreeuwen: "Ook al doodt U mij, ook dan is mijn hoop op U." Het aardse paradijs verhaald in Genesis 2-3 is een tekst over hoop. Het is niet het verhaal van een verloren verleden waarnaar wij verlangen, maar hte is een belofte, een hoop voor een toekomstige ontmoeting waarnaar wij streven. Bloch gaf het commentaar: "het ware Genesis is niet het begin, maar het einde." Slechts op het einde van het proces van de evolutie zullen de Schriftwoorden waar worden: "En God zag dat alles goed was." Terwijl wij evolueren is niet alles goed, maar het is vervolmaakbaar.

Wat essentieel is in het Christendom is niet dat het de vleeswording van God stelt - andere godsdiensten hebben dat ook gedaan -, maar dat het stelt dat utopia (dat wat niet plaats heeft) in eutopia (een goede plaats) heeft veranderd. Er was Een in Wiens dood niet slechts de dood is verslagen, wat op zich nog steeds een kleine verworvenheid zou zijn, maar in Wie al de innerlijke en uiterlijke mogelijkheden, verscholen in de mens, naar buiten braken. Jezus is de "nieuwe Adam," naar een uitdrukking van Paulus, de onthulde homo absconditus. Maar Hij is slechts de eerste onder vele broeders en zusters, wij zullen Hem volgen, besluit Paulus.

Dergelijke hoop verkondigen in de huidige sombere context is niet irrelevant. Zij transformeert de eventuele tragedie van de Aarde en de Mensheid, als gevolg van sociale en ecologische dreigingen, in een zuiverende crisis. Wij zijn op een gevaarlijke tocht, maar het leven zal gewaarborgd zijn en de Planeet zal toch hersteld worden.

De groepen die deze boodschap brengen, religies en de christelijke kerken, zouden dergelijke hoop van de daken moeten schreeuwen. Er groeide geen onkruid op het graf van Jezus. Te beginnen met de crisis van de Kruisiging op Goede Vrijdag heeft het leven getriomfeerd. Daarom kan de tragedie het laatste woord niet hebben. Het leven, in zijn zonneglans, heeft dit!

Voorlentebeeld 2014 - 2

Ja de duifjes op de tak, tralalalie tralalala - o pardon

De geest van de utopie

Men moet er eigenlijk niet aan denken, maar het is toch maar mogelijk dankzij de dubieuze copyrightregels in de VS: Die Geist der Utopie van Ernst Bloch is geheel online te lezen.

Culturele kaalslag

Op mijn kaart van Amsterdam als mogelijke plaats van ontmoeting met ideeën staan ze nog. De Slegte, die ik vanjongsafaan ken, eerst op het Rokin, na de brand van 1977 op de Kalverstraat. Scheltema, Holkema en Vermeulen waren al in elkaar geschoven en hadden hun betekenis als academische boekhandel zo goed als verloren. Met het nieuwe jaar waren ze samengevoegd in een groot winkelpand onder de nietszeggende naam Polare, wat mij vooral aan Domenico Modugno doet denken. Niet dat het veel uitmaakt, want al na drie weken ging de tent dicht, naar is gebleken definitief. De zogeheten durfkapitalisten die niets afwisten van het boekenvak stoppen er mee. Vier boekhandels in een klap weg. Ook in vele andere grote plaatsen in Nederland en België uiteraard. Maar Amsterdam had meer te incasseren.

Tegelijk met De Slegte verdween antiquariaat Straat. Glimlachend zei men dat men doorgaat met straathandel op vrijdag op het Spui, maar het is niet hetzelfde. Merkwaardigerwijze stonden tot het laatst de dozen met nieuwe aanvoer in de gangpaden. Voorbij.

En nu blijkt ongemerkt boekhandel Die weisse Rose zijn deuren gesloten te hebben. De site vermeldt niets over de sluiting, een briefje op de deur vermeldt dat men naar een andere locatie gaat want de Rozengracht is te duur geworden. Maar in feite is de winkel weg.

Straat, vlak voor het einde

Dat is wel erg veel verlies in enkele weken. De beruchte tucht van de Markt heeft niet veel op met gedachten in druk.

Reisbureau Teeven: adequaat tot het bittere einde

- door Joke Kaviaar -
Liever vinden vluchtelingen in hun strijd om vrijheid de dood, in Neederland of aan de grens met Melilla of Ceúta, dan dat zij de dood vinden in een land dat ooit thuis was, maar waar nu levensgevaar dreigt. Liever rillen van de kou in de Vluchtgarage in Amsterdam, of het Vluchthuis in Den Haag, of erger nog: op straat, dan in Afghanistan of Irak of Somalië of enig ander land waar niemand heen zou willen, om daar te sterven door aanslagen, moord, marteling, of zoals één van de vluchtelingen het eens zei: “Liever de regen dan de kogelregen”.

De vluchtelingen hebben geen keus, maar moeten er toch één maken, en die keus is hier te proberen te leven, in de hoop op een toekomst. Hier, in dit racistische land met zijn apartheidswetten. Dat zegt alles, dat zegt meer dan alle woorden die ik ooit geschreven heb, en daar kan Teeven niet tegenop met zijn zoete strafbaarstelling van de 'illegaliteit', zijn uithongerbeleid, de steeds verder afgeknepen mogelijkheden van toegang tot medische zorg en rechtshulp, en sinds 1 maart: de uitbreiding van de bevoegdheden van de vreemdelingenpolitie. Nee, Teeven en al zijn collega-misdadigers kunnen van alles bedenken, maar tegen de noodzaak hier te komen en te blijven is geen onderdrukking opgewassen.

Wat weerhoudt een vluchteling ervan, zodra hij de deur ingetrapt hoort, alle bewijzen van identiteit en nationaliteit ter plekke in de fik te steken? Herhaaldelijk vielen er doden op de vlucht voor zo'n razzia. Hoeveel meer nog? De vreemdelingenpolitie mag nu als een soort veiligheidsdienst woningen van gearresteerde ongedocumenteerden doorzoeken zonder dat daar zelfs maar een rechter aan te pas hoeft te komen, ze mogen telefoons uitlezen, en ze mogen de opgesloten vluchteling onderzoeken aan en in het lichaam, nog altijd op zoek naar zoiets als 'bewijs'. Carte blanche! Intussen klopt Teeven zich op de borst dat in detentiecentra niet meer standaard gevisiteerd zal worden, maar dat een bodyscan zal worden gebruikt. Nee, die visitatie hoeft al niet meer als de vreemdelingenpolitie al in je kont heeft zitten wroeten op zoek naar....? Dat zal Teeven heus geweten hebben toen hij zo schijnbaar humaan met die bodyscan kwam in het wetsvoorstel 'Wet Terugkeer en Vreemdelingenbewaring', de zoveelste poging om iedereen voor de gek te houden en het verzet de mond te snoeren.

Het opvoeren van de repressie door de jacht nog effectiever te maken, zal niets aan de overlevingsdrang van mensen veranderen. Net zo min als het versterken van de militaire uitrusting van grensagentschap Frontex, het anti-immigratie leger dat de grenzen van het Fort Europa op leven en dood bewaakt. Leven en dood van de vluchtelingen wel te verstaan. Het is regelrechte oorlogsvoering. Schieten op zwemmende vluchtelingen, het terugdrijven van bootjes. Tot de dood erop volgt.

Als je dan toch geen leven hebt, je zelfs geen óverleven is gegund, dan kun je net zo goed tot het uiterste gaan. Daarom bestormen migranten de hekken aan de grens Marokko-Spanje, en bekogelen daarbij de grensbewakers met stenen. Het is de aanval van mensen die geen andere keus hebben, met de wapens van de machtelozen. Ze vragen niet om te mogen binnenkomen, ze komen binnen en kussen de grond van het land van hun dromen. Weldra komen ze bedrogen uit, maar die slag is in elk geval vast gewonnen. Hun droom zal ook een nachtmerrie vol van uitbuiters, gevangenissen en leven op straat in het kille Europa blijken te zijn. Een zoveelste ijzige strijd volgt. IJzig, niet alleen vanwege het winterse klimaat in het Noord-Westen, maar ook vanwege het volledig ontbreken van menselijkheid, en de verwoede pogingen om al wie is binnengeraakt zo snel mogelijk te deporteren.

Op Schiphol hangt een groot billboard “Vlieg vrolijk”. Ik zag dat toen ik familie voor hun vakantie daar afzette. Mensen die vol verwachting zijn over een vakantie in zonnig en voor hen gastvrij Spanje, waar hen een luxe hotel wacht, strand, boulevard, en lekker eten. Uitzicht op de Middelandse Zee, tequilla op de dansende golven. Ja, zij vliegen vrolijk. Ik help koffers uitladen en zwaai ze gedag. Ze gaan nog even lekker shoppen, belastingvrij. Goede reis.Veel plezier. Laat even weten of je goed aangekomen bent...
Maar de gedachte aan geknevelde en geketende vluchtelingen kan ik niet uit mijn hoofd zetten. Ik zie de marechaussee in volle wapenuitrusting rondlopen, zie de camera's, het trainingscentrum voor Frontex, de nieuwe marechausseekazerne nog deels in aanbouw, de grensgevangenis op Schiphol.
Dát is Schiphol. Deporteer vrolijk... De luchthaven maakt me misselijk. Van mij mag die hele bende opgeblazen worden, vooropgesteld dat er eerst even wordt gewaarschuwd om slachtoffers te voorkomen, want anders dan de gezamenlijke regeringen van Europa, anders dan Fred De Terrorist Teeven, ben ik er geen voorstander van om mensen op te offeren voor een ideologie, zoals de ideologie van de neo-liberale strafstaat, van het kapitalisme, die gebouwd is op de anonieme begraafplaatsen van vluchtelingen. Ook die vluchtelingen zijn geen terroristen, ook al worden ze wel zo behandeld. Ze geven hun eigen leven in hun zoektocht naar vrijheid, niets meer en niets minder, en het enige antwoord dat de politiek, dat instanties, telkens weer hebben op de eis van vrijheid en verblijfsrecht, is de illegaal verklaarden te wijzen op wat zij noemen hun “verantwoordelijkheid te vertrekken”. De politici en hun ambtenaren leggen maar wat graag verantwoordelijkheden bij verdrukte mensen. Of het nu uitkeringsgerechtigden zijn die moeten participeren ofwel dwangarbeiden, of mensen zonder papieren die moeten vertrekken ofwel verrekken, er is één ding dat de terroristen van de staat niet doen en dat is zélf verantwoordelijkheid nemen voor hun angstzaaierij, haatzaaierij, bedreiging, en terreur. De verantwoordelijkheid om ermee op te houden wat ze aan het doen zijn, zullen ze nooit nemen. Dus moeten anderen dat voor hen doen, en de aanval is zoals bekend de beste verdediging.

Als er één verantwoordelijkheid is die ik graag neem, dan is het wel de verantwoordelijkheid om te vechten tegen dit banale verdorven systeem. Ik weet dat er veel mensen zijn, die er ook zo over denken. Ik lees commentaren vol van walging op de langdurige opsluiting in isolatie van de vluchteling Diallo in het moderne concentratiekamp op de Rotterdamse luchthaven. Ik lees de verontwaardiging op die wet die de vreemdelingenpolitie tot een almachtige veiligheidspolitie maakt, die kan doen en laten wat het wil, zonder dat iemand daarop nog zicht heeft. Ik zie dat er veel mensen zijn die door de schijn-humaniteit heenprikken, zo doorzichtig zijn de praktijken van Teeven cs. Er moet opstand komen, zo lees ik, keer op keer.

Want er is lang genoeg gewacht en geklaagd. Waar wachten dan al die mensen op, die dat zeggen? Zet die woorden toch om in daden! Wacht niet tot ergens toe wordt opgeroepen, tot er weer een dode is gevallen, tot de slapende massa is wakker geworden en zich realiseert dat er nóg erger dingen zijn dan geen geld hebben voor nieuwe kleren of nieuwe gadgets, namelijk het leven te leven van een verschoppeling die niet gezien mag worden, en dat is een leven lang sterven.
De aanval die vluchtelingen op de grenzen uitvoeren, hun tentenkampen en marsen, dat vraagt om opvolging, om solidariteit, om steun. Ga verder dan een boze mail naar de KLM omdat ze maar blijven meewerken met deportaties. Ga verder dan een petitie tegen de vuile praktijken van de IND en de Dienst Terreur en Verrek. De politici en hun ambtenaren, de deportatie- en detentieprofiteurs, ze halen hun schouders op als ze de vluchtelingen zien demonstreren en gaan vrolijk verder met hun werk. Dossiers afronden. Beslissingen nemen. Stempels zetten. Weg archiveren. En dan: vrolijk wegvliegen. Om met Verdonk te spreken: adequaat tot het bittere end!

Voorlentebeeld 2014 - 1

De eerste kokmeeuw in vol lengendedagenkleed, volop blad bij vlier, eindelijk dan klein hoefblad - ik overschatte het licht dus geen foto vooralsnog.

Groot hoefblad

Paarse dovenetel, de echte straatmadelief...

Volop krokussen en sneeuwklokjes...

Sint Pieter, nu nog even niet

Drie "worksongs" al zou je het van de eerste niet zeggen.
Dit nummer ken ik van huis uit van Tom Jones, over wiens It's not unusual ik niet enthousiast was. Zijn versie van dit nummer beviel mij beter - niet wetende dat het "een versie" was.

With these hands, Nelson Eddy & Jo Stafford


Sixteen tons, Merle Travis


Pick a bale of cotton, The Vipers Skiffle Group, habitués van de Errico Malatesta Club in Londen in de jaren vijftig. Kom daar nu nog eens om.

Urgent call for papers for ASN conference and workshop on religion & anarchism

Building on the success of its predecessor, the 3rd International Conference of the Anarchist Studies Network will showcase the best new thinking in the study of anarchism as a political theory and practice – past, present and future. The conference aims to breach new frontiers in anarchist scholarship, and encourage cross-pollination between disciplines and contributions from both within and outside the official academic sphere. Proposals are welcome for sessions and individual papers from any scholarly discipline(s), on any topic relevant to the study of anarchism. Also welcome are proposals for practical workshops, experiential sessions, and other activities.

As at the earlier conferences in 2008 and 2012 there will be a special stream on religious anarchism / the relation anarchism - religion or spirituality. If you want to participate, please send your proposal of up to 250 words as soon as possible, March 8th at the latest, to christianarchy at co dot uk
Hosts will be Paul Cudenec and the undersigned, André de Raaij, independent researchers and writers on relevant subjects.

As the crisis of late capitalism deepens, nominal democracies are increasingly showing their hand: freedom of speech is the freedom to be ignored. Every demand of the last wave of social mobilization has been rejected or side-lined. Instead, governments pursue business-as-usual with obstinacy. The fallout from the global financial crisis has become the pretext for even harsher strategies of inequality management. Devastating storms and a changing climate do nothing to stop the dash for gas. Even dramatic revelations about generalised surveillance and the infiltration of protest movements have done more to normalize these phenomena than to halt or reverse them. Governments will change the story on the move if they have to, or just plug their ears - perhaps unsurprisingly, since the last credible alternative does not include them.

For anarchists, new-found public disillusionment is as much of a challenge as a cause for celebration. Loss of trust in the democratic state can result in despair or reactionary retrenchment as much as it can lead to radicalization. Indeed, anarchists have been the first to offer solidarity to many marginalized groups in their struggles, and their organizational strategies – if not their actual aims – have inspired mass movements the world round. But the mere celebration of anarchist resurgence is no longer sufficient. What is now needed is a redoubled effort towards practical and theoretical innovation, and engagement with mass struggles in content as well as form.

Building on the success of its predecessor, the 3rd International Conference of the Anarchist Studies Network will showcase the best new thinking in the study of anarchism as a political theory and practice – past, present and future. The conference aims to breach new frontiers in anarchist scholarship, and encourage cross-pollination between disciplines and contributions from both within and outside the official academic sphere.

The conference will be held at Loughborough University during the first week of September 2014.

Proposals are welcome for individual papers, sessions, and streams of sessions. We especially encourage proposals for sessions, to include 3-4 papers drawn together around a common theme, although individual paper proposals are of course also welcome, as are proposals for practical workshops, experiential sessions, and other activities.
Contributions can come from any scholarly discipline(s), on any topic relevant to the study of anarchism.

Anarchist Studies Network

Bij de dood van Dolf Cohen

Mijn eerste politieke bezigheden en inzet betroffen Biafra, de zelfuitgeroepen republiek in plaats van Oost-Nigeria, waar de bewoners voorzover zij elders in dit Britse koloniale baksel woonden, heengevlucht waren voor pogroms waar de overheid in de vorm van politie en leger niets tegen ondernamen, integendeel. Nieuws dat dezer dagen op de een of andere manier terugkomt.

Bijna alle machten ter wereld hadden zich ingezet tegen deze staat, waartegen volgens de koloniale machthebbers in Londen alles veroorloofd was - A quick kill moest het worden. Eerst van al moesten de olievelden weer degelijk in handen van een brave meelopende Oom-Tomoverheid zijn. Shell heeft daar met privémilitie in voorzien.
Over het aantal slachtoffers van de uithongering en het oorlogsgeweld, inclusief de er aan voorafgaande pogroms, bestaat geen zekerheid. Op die schaal kijkt men niet op een miljoentje en bovendien hebben ze verloren ter wille van het Vrije Westen in samenwerking met het Onvrije Oosten, want ook Moskou had de ondergang van Biafra gezworen.
De "quick kill" heeft ruim drie jaar geduurd. Als "Biafra" u iets zegt dan zal het associatie met hongerende kinderen zijn. Zwarte kinderen.
Voor wat er meer achter zat heb ik mij destijds ingezet. Ik zou kunnen volstaan met te verwijzen naar Chinua Achebe, Ben Okri, Chimananda Ngozi Adichie. Ik verwijs natuurlijk bij dezen maar ik volsta er niet mee.

Op 15 januari 1970 capituleerde Biafra, het einde van een ongelijke strijd van ruim tweeëneenhalf jaar.
Ik heb geen idee waar het partijcongres van de PvdA omstreeks die tijd over gegaan kon zijn. Er waren verkiezingen dat jaar, voor raden en Staten, waarschijnlijk niet tegelijk. Omdat de opkomstplicht sindsdien is afgeschaft en de opkomst nogal tegen bleek te vallen zijn die verkiezingen niet meer vlak bij elkaar zoals toen.
Makkers/medestrijders waren als studenten-activisten belangrijk genoeg in de PvdA om een motie strekkende tot inzet voor erkenning van de onafhankelijke republiek Biafra ter tafel te krijgen op dat partijcongres. Tussen het voorbereiden van de motie en het partijcongres viel de capitulatie. Toch moest zij besproken worden omdat zij nu eenmaal voorlag.

Hier komt dan degene die aanleiding geeft tot dit stuk in beeld.
In Vrij Nederland was destijds een columnist, geheten Piet Grijs, en deze figuur spuwde bloed dat de enige partij waar "ze" een beetje bang voor waren tijd verspilde aan een motie over Biafra want dat geleur met die zielige kindertjes had hij allang door gehad. Steun Nigeria, riep hij de PvdA nog eens moedig toe. Ik kan de tekst declameren maar ik doe het niet.
"Wie is Piet Grijs?" vroegen wij ons in onze medeverslagenheid af. Dit was toen nog niet bekend.
Een week later schreef een andere columniste, Tamar, van wie iedereen wist dat zij Renate Rubinstein heette, een humaan, hier tegen in gaand stuk. Vrij Nederland had zich weer gerehabiliteerd voor ons.

De koloniale en aartsracistische praat van "Piet Grijs" heb ik in ons laatste bulletin ter sprake gebracht, tevens denkende aan andere voor links poserende kopstukken in het polderland, Anton Constandse en Dick Scherpenzeel, die een zelfde redenering ophingen en het racistische gif werkt gewoon door in het land van Zwarte Piet want daarvoor is het 't land van Zwarte Piet.
Mijn vermaning tot slot van dat, mijn allereerste Politieke Vertoog, op de aanvallige leeftijd van negentien jaar geschreven: "Laten we ze vergeten". Ik noemde bewust geen namen. Voor die andere twee zou het best wel al gelukt kunnen zijn in Nederland.
Vandaag is de derde in de rij die ik dus niet vergeten ben overleden. Hij was al geruime tijd ziek, lees je dan. Ik heb Piet Grijs niet gemist maar het zal wel en hoewel de dood onvermijdelijk is wens je die niemand toe en een blijkbaar slopende ziekte al helemaal niet.

In zijn laatste column kan Grijs het niet laten nog even te roddelen over Renate Rubinstein, met wie hij, dit moet wel een belangrijk detail zijn geweest, "iets gehad heeft". Of hun vechtscheiding zich mede over het graf van Biafra afspeelde is iets wat ik mij afvraag nu ik deze regels tik. Ik weet wel dat Hugo Brandt Corstius om haar te jennen ook nog het pseudoniem Dolf Cohen gevoerd heeft. Dat mocht blijkbaar van de redactie, met een dubbele naam en Famille achter je krijg je veel gedaan in Nederland. Tot het totaal misplaatst krijgen van de P.C.Hooftprijs aan toe (laat ik het nu toevallig eens zijn met Elco Brinkman!). En dat Renate Rubinstein mij als auteur op de korte baan ook verder veel beter beviel staat er buiten.

Rust in vrede, nep-antiracist.

Illustratie: een bomaanslag gericht tegen Igbo, in Kano, juli 2013.
Bij de veertigste verjaardag van Biafra's capitulatie - zie ik nu - heb ik eerder al De Namen genoemd...