04 april, 2014

Revolutie als opium van het volk?


Oorlog en revolutie hangen sinds 1789 naar het schijnt nauw samen. Maar er is het omslagpunt, intussen ook alweer lang geleden. In het begin van de tijd waarin de nazi's aan de macht zijn schrijft Simone Weil:

In het algemeen schijnt het, alsof de geschiedenis steeds meer iedere politieke aktie er toe dwingt te kiezen, tussen een versterking van de ontzaglijke onderdrukking, die de staatsapparaten uitoefenen en een onverbiddelijke strijd tegen de staat zelf.
Het ziet er naar uit dat dit in 2014 meer waar is nog dan in 1933, nu "de staat" gelijk begint te staan aan "noodtoestand". De democratische maskers zijn af.
En alle vormen die het kan aannemen, fascisme, burgerlijke demokratie of diktatuur van het proletariaat, de grootste vijand blijft het politioneel, militaire en administratieve apparaat, de STAAT, niet die van over de grens - of slechts in zoverre die de vijand van onze broeders is - maar die aan deze kant van de grens, die ons zegt te beschermen, terwijl hij ons tot slaven maakt. In ieder geval bestaat het ergste verraad altijd in de onderwerping aan dat apparaat en in het vertreden van alle menselijke waarden in zich zelf en in andere.

- Réflexions sur la guerre,, in: La Critique Sociale, Parijs november 1933.
In brochurevorm vertaald uitgegeven door het brochuredepot van de Internationale Anti-Militairistische Vereniging, ingeleid en vertaald door W.J. [=Wim Jong] onder de titel: Oorlog en revolutie, 1934.
[spelling citaten aangepast]

*

In later dagen is Weil de hoop op revolutie als een nieuw opium voor (van) het volk gaan zien, omdat zij de last van de arbeid niet zal verlichten. En hoe kan een systeem dat voortdurend naar middelmatigheid tendeert tot iets subliems leiden?

Op beide valt iets terug te zeggen: "de arbeid" kan wel degelijk, misschien niet afgeschaft maar teruggedrongen worden, zie hiervoor - bijvoorbeeld - de site waar ook dit artikel van David Graeber te vinden is.
En na de godsdienst en "de revolutie" is het opium zelf dan weer als opium van het volk geïntroduceerd, na de opstandige jaren in de ghetto's van de VS 1966-1968 verscheen, zoals de Black Panthers die (dan ook?) zwaar vervolgd zijn betoogden, volop de heroïne op straat waartegen dan weer "de oorlog tegen de drugs" gevoerd moe(s)t worden. Iets moet het leven in het kapitalisme draaglijk maken, dan maar opium. Of partypillen. Of alcohol.

Even lichtte het duistere zwerk op in 2011, het bracht Chris Hedges tot begrijpelijke tranen. Wij kunnen nog niet beoordelen of de preventieve contrarevolutie, want net als die heroïne en de jacht op de revolutionairen na 1968 kunnen we hiervan spreken, ook geslaagd doorzet.
Verdoving of hoop op of liever inzet tot verandering - deze verhoudingen tot dansen dwingen door ze haar eigen melodie voor te spelen - ik geef Marx minder makkelijk op dan Weil, ook al is het in citaten die naar een verder wel degelijk veranderde situatie verwijzen.

Geen opmerkingen: