Met nogal wat fanfare aangekondigd: een BBC-reportage over een gezin in Turkije waarvan vijf leden op handen en voeten lopen, zoals op de foto te zien. Het lawaai betrof onder andere dat de onfortuinlijke jongelui een kijkje zouden bieden in de menselijke evolutie. Duitse onderzoekers zijn er zeker van - in de reportage werd bloed in reageerbuisjes gespoten, waarmee gesuggereerd werd dat het afgetapt was van de viervoetigen - dat zij het rechtoploop-gen zullen ontdekken, dat dan zou ontbreken bij het vijftal uit Turkije.
De vader van de kinderen vond het maar moeilijk - hij begreep dat zijn kinderen gebruikt zouden worden om de evolutietheorie te illustreren, en als moslim kon hij niet met de idee van evolutie instemmen. Verkeerde reden voor een juiste conclusie. Hier wordt een biologisch reductionisme losgelaten op mensen die hulp nodig hebben in plaats van pseudo-wetenschappelijke bestudering.
Overigens duikt die hulp op, in de vorm van een psychologe en een fysiotherapeut. De jongeren krijgen een looprekje, een omheining waaraan ze zich kunnen vasthouden om de rechtopgang te vergemakkelijken, en jawel - als het filmteam een jaar later langskomt lopen ze, moeilijk, maar duidelijk. De toeters en bellen over evolutie en genen hoorden dus bij het mediaspektakel.
Psycholoog en pedagoog rondden af wat iedereen die niet door een biologisch-ideologische bedwelming bevangen is had kunnen bedenken. Er waren maar liefst negentien kinderen in het gezin. De moeder had in vijf jaar zeven kinderen gekregen. Vijf van deze zeven waren degenen die niet rechtop konden lopen. Het bleek dat de moeder eenvoudigweg geen tijd had gehad zich bezig te houden met de opvoeding van de kinderen, omdat ze te snel achter elkaar kwamen. De vader werd in de opvoeding in het geheel geen rol toegekend.
Hoe de mens als soortwezen ertoe gekomen is rechtop te lopen zullen wij wellicht nooit weten. Wat toch wel al enige tijd bekend is, is dat kinderen moeten leren van het voorbeeld van groteren dat en hoe je rechtop loopt als mens. Het is een sociale verworvenheid, niet - als men een tegenstelling wil zien - een natuurlijke.
En in die zin herhaalt het jonge kind de menselijke evolutie door rechtop te leren lopen. De stereoscopische blik heeft alleen zin als je rechtop staat en om je heen kunt kijken.Het blikveld op handen en voeten is nogal beperkt. Naast de letterlijke blikverruiming biedt het rechtop lopen de mogelijkheid de handen werktuigen, als verlengstuk van de hand, te laten gebruiken. Hieraan kom je nauwelijks toe als je op handen en voeten moet lopen. Beide sociaal bepaalde evolutionaire ontwikkelingen hebben geleid tot verdere ontwikkeling van de hersenen, hebben de ontwikkeling van taal mogelijk gemaakt.
Zeker, als mensen kunnen wij niet weten hoe dieren van dezelfde soort of desnoods van verschilende soorten met elkaar communiceren. We kunnen niettemin veilig stellen dat ze hun taalkenis in ieder geval niet doorgeven in de vorm van grammatica-les en boeken. Het op deze wijze transcenderen van het bestaan in tijd en plaats lijkt alleen de menselijke soort gegeven - voorzover wij kunnen weten. (Ik houd het voorzichtig om een andere valkuil van biologisch reductionisme te vermijden: wij weten eenvoudigweg te weinig van onze mededieren).
Rechtopgaan dient geleerd, het is belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en voor het taalvermogen - en opnieuw voor het maatschappelijk bestaan - om door te geven dat je als mens rechtop loopt. Het is een evolutionaire sprong die er op neerkomt dat "wij zijn" eerder dan "ik ben" geldt. Dit druist uiteraard in tegen de gangbare ideologie die overal individuutjes in plaats van mensen waarneemt.
Het Koerdische gezin - de vader sprak tegen de psychologe Turks, het is niet duidelijk of de viervoetige kinderen veel van welke taal dan ook beheersen - woonde in een geïsoleerd dorp waar het op handen en voeten lopen geen andere aandacht krijgt dan pesterijen en schelden van de dorpelingen. Een achterlijk inteeltdorp, daar komt het op neer, ook al moet je het omfloerster zeggen geloof ik. De achterlijkheid was in dit geval een handje geholpen door de inteelt - vader en moeder waren naaste familie, en het zal niet het eerste neef-nicht-huwelijk in de familie zijn geweest. De onfortuinlijke kinderen leden wel degelijk onder hun omstandigheden. Een dochter kreeg visioenen nu ze kon lopen van uit dansen te kunnen gaan en misschien een man ontmoeten om mee te trouwen. Mooi zo - let erop dat het niet een neef is, zou je daaraan toe moeten voegen.
Hoe mensen zonder menselijke begeleiding onmenselijk aandoen is waarschijnlijk het eerst beschreven door Jean Itard naar aanleiding van de wilde van Aveyron. Omdat deze wilde kinderen nog wel eens geadopteerd zijn door wolven (Romulus en Remus zijn de bekendste voorbeelden uit verhalen) worden ze vaak aangeduid als wolfskinderen. Uit de twintigste eeuw zijn Amala en Kamala de bekendste voorbeelden. De Koerdische kinderen zijn goed verzorgd - op een belangrijk punt na: het leren rechtoplopen. Op dit punt zijn zij te vergelijken met de wolfskinderen.
Met dank aan mijn indirecte leermeester Jan Romein verwijs ik verder naar Anton Pannekoek's Anthropogenese (herdrukt voor een groter publiek als Het ontstaan van de mens) en naar:
Adolf Portmann, Biologische Fragmente zu einer Lehre vom Menschen.
Het is curieus dat een ideologie die door-en-door materialistisch is - zoals de thans heersende - niettemin een waarachtig materialistische (historisch-materialistische) beschouwingswijze bestrijdt. Ook op dit punt blijft wetenschap een toneel van klassestrijd, blijkbaar, uitgevochten ten koste van vijf Koerdische jongeren. Van dat rechtoploop-gen zullen we verder niets vernemen, dan dat ze er nog steeds naar mogen doorzoeken in Berlijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten