Is de foto geënsceneerd of is het een echte aktiefoto? Met de lineaal zwaait leraar Aardrijkskunde Mesman - in de donkere dagen na de invoering van de Mammoetwet zou hij nog rector worden. Het meisje op de voorgrond - geen idee. Vermoedelijk Nogal Wat Klassen Boven Mij, en dat was een andere wereld. Misschien gebruikte Mesman de lineaal wel om zijn woorden kracht bij te zetten of iets aan te wijzen op een kaart, maar het beeld suggereert iets anders. Mesman was Indisch zoals men dit toen was, zoveel meer jaren na het einde van Indië zijn de mensen die daarvandaan zijn gekomen bijna onzichtbaar en in ieder geval onopvallend geworden voor de Anderen. Ik heb niet veel kwade herinneringen aan hem. Hij was zo eerlijk (en dus ook dom) bij Volkenkunde te zeggen dat al die voorbeelden over Polynesiërs gegeven werden omdat het overzichtelijke samenlevingen waren, en omdat het voltooid verleden tijd was. Waarom Merkwaardige Gebruiken onder Polynesiërs uit je hoofd leren als je weet dat het niet (meer) waar is? Een proefwerk hierover was het enige dat ik ooit door spijbelen ontlopen heb. Hij had het wel door en gaf mij simpelweg een onvoldoende.
Hij was ook klasseleraar, en organiseerde dus de verkiezing voor de klassevertegenwoordiger. De race leek mij bij voorbaat gelopen, maar het was natuurlijk ook een populariteitspoll. Ik kreeg één stem. Mesman, weinig pedagogisch: "Die is natuurlijk van hemzelf." Ik had moeten antwoorden: "Er zijn hier twee mensen die weten dat dit niet zo is. Bedankt onbekende, maar ik had toch al geen zin." Maar ik haalde alleen mijn schouders op.
En ik blies naar hij zei eigenhandig de beroepskeuzetest op door minder dan nul te scoren voor technische beroepen en meer dan honderd procent voor literaire interesse. Hoewel ik mij afvraag hoe dit kan stemt het mij nog steeds tevreden. En het was vast wel terecht.
De foto drukt iets uit wat nu vermeldenswaardig uitzonderlijk is: een contactuur. In mijn schooltijd had je niet anders, het heette gewoon les, ook wel "uur". Het wordt nu ook gezegd dat docenten je moeten kunnen inspireren. Op de middelbare school?
Nou, twee dan. Toch leraar Nederlands Van der Liet, ook al was ik zelden blij met opdrachten gedichten te ontleden en de zinnen in zoals dat moest heten in eigen woorden om te zetten. Dit ongenoegen brengt mij tot het voegwoord toch, omdat mij er van alles van bijgebleven is.
Het andere voorbeeld vind ik zelf nog steeds verrassend, maar gisteren, uren voordat ik deze foto ontving had ik nog aan haar gedacht, dus het moet echt zijn. Een tijdelijke lerares wiskunde, mevrouw Wallien, die stapjes buiten het boekje deed door ons er bijvoorbeeld op te wijzen dat een negatief kwadraat wiskundig gesproken betekenis had; spiegelen, getallenstelsels, het werk van Escher als toegepaste wiskunde - het was volkomen buiten het saaie en folterende boekje met de sommen of vergelijkingen.
Toen op een ouderavond mijn moeder tegen de lerares wiskunde zei: "Hij heeft nu eenmaal geen wiskundeknobbel" moet mevrouw Wallien gezegd hebben dat ze dit nog niet zo zeker wist. Dit zorgde voor ongeloof en verwarring. Ik had geloof ik zelf allang besloten alpha te zijn en deed zeker niet mijn best bij bêtavakken. Pas in de eindexamenklas vielen de kwartjes alsnog maar toen was het te laat. Bij wiskunde buiten het boekje denk ik nog steeds aan de uitstapjes van mw. Wallien, die haar vaste aanstelling ongetwijfeld in de waagschaal heeft gesteld door wiskundeles spannend te maken.
Twee voorbeelden - misschien toch nog heel wat.
Een andere keer meer over het Van der Waals in Amsterdam....
(Een zoektocht levert wel een docente wiskunde op met haar achternaam, maar praktisch gesproken kan het dunkt mij niet "mijn" mevrouw Wallien zijn - de verwarring blijft).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten