04 juli, 2006

De verplaatsing van de prehistorie


Als scholier en als student kreeg ik te horen dat "de geschiedenis" pas begint als er geschreven bronnen zijn. Daarvoor was er de prehistorie, die slechts gereconstrueerd kon worden aan de hand van potscherven, pijlpunten en stenen bijlen en andere niet-geschreven zaken.
De waterdichte schotten tussen de "leesbare" en de "materiële" bronnen werden intussen enigszins weggehaald. Al was het maar om het gebrek aan evenwicht in het beeld tussen boer en stedeling, tussen arme en rijke recht te trekken.

En het bestuderen van de eigentijdse geschiedenis moest verdedigd worden - voorgeschreven was het boek van Barraclough, An introduction to contemporary history, waarin dit met verve werd gedaan.

Maar wat wordt in vroege 21ste eeuw eigenlijk als geschiedenis gepresenteerd? Er is de onverdraaglijke onbenulligheid van het Historisch Nieuwsblad, die ik tot voor enkele dagen als een marketingtruukje zag. We hoeven niet ver terug te gaan hoor, en het moet vooral ook leuk zijn. Mies Bouwman is ook geschiedenis. Wat zeg ik: Mies Bouwman is geschiedenis. Neen: Mies Bouwman is DE geschiedenis. Voor haar ligt de prehistorie, met als hoogte- pardon dieptepunt de Bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog (de Eerste was voor De Anderen, dus die hoeven we niet te kennen, Mees).

De Historischnieuwsbladerigheid is de norm. Ik zie een Ankeiler voor een nieuw geschiedenisprogramma op de Nederlandse treurbuis. Eerste publiekslokker: het allereerste Nederlandse naaktstrand. Zwart-wit-beelden van bleke blote mensen - en dat nog wel op de NCRV.
En dat nog wel op de NCRV.
Waar gaat dit om?
Welnu - de diagnose is duidelijk. Geschiedenis is alles wat met bewegende beelden op en van de televisie te representeren is. Zowel in historische nieuwsbladen als op de loerdoos zelf. Dan komt opa die onder Frans bewind geleefd heeft vanzelf in de categorie prehistorie. En daar kunnen en hoeven we al zeker niets van af te weten.

Geen opmerkingen: