19 januari, 2014

Paul Goodman: teksten op het net

Oerkwaliteit in geocitiesstijl nogal eens, maar een verzameling van deze bijzondere anarchist, hoe dan ook.

Uit The black flag of anarchism:
Het anarchisme is gegrondvest op een tamelijk precieze basis: dat waardevol gedrag alleen door vrije mensen wordt vertoond evenals directe reacties van personen of groepen *) op omstandigheden die de historische omgeving biedt. Het stelt dat in de meeste menselijke zaken, hetzij politiek, economisch, militair, religieus, zedelijk, pedagogisch of cultureel, er meer kwaad dan goed voortkomt uit dwang, leiding van bovenaf, centraal gezag, bureaucratie, gevangenissen, dienstplicht, staten, gedecreteerde standaardisering, overmatige planning enz.

Anarchisten willen intrinsiek functioneren doen groeien en macht van buitenaf verminderen. Dit is een sociaal-psychologische hypothese met voor de hand liggende politieke gevolgen. Afhankelijk van verschillende historische omstandigheden die diverse bedreigingen vormen van het anarchistisch beginsel hebben anarchisten het accent gelegd op verschillende plaatsen: soms agrarisch, soms de vrije stad en de gilden; soms technologisch, soms anti-technologisch; soms communistisch, soms het eigendomsrecht beklemtonend; soms individualistisch, soms collectief; soms over Vrijheid sprekend alsof het een absoluut goed is, soms steunend op gewoonten of "de natuur".

Ondanks deze verschillen slagen anarchisten er bijna altijd in elkaar te herkennen, en zij beschouwen de verschillen niet als onoverkomelijk. Neem een belangrijk hedendaags probleem, geweld. Guerrilla is een klassieke anarchistische strijdwijze, maar, vooral in de huidige omstandigheden waar gewelddadige middelen het centralisme en het autoritarisme versterken, neigen anarchisten ertoe de schoonheid van de geweldloosheid te zien.

Het anarchistische principe is in grote trekken juist. En verre van "utopisch" of een "roemrijke mislukking" te zijn heeft het zich in vele spectaculaire historische crises bewezen en is het eruit als winnaar naar voren gekomen. In de tijd van het mercantilisme en de koninklijke patenten was de vrije onderneming met aandelen anarchistisch. De "bill of rights' van Jefferson en de onafhankelijke rechterlijke macht waren anarchistisch. Gemeentekerken waren anarchistisch. Progressieve opvoeding was anarchistisch. De vrije steden en de gildekeuren onder het feodale stelsel waren anarchistisch. Momenteel is de burgerrechtenbeweging inde Verenigde State bijna klassiek decentraal en anarchistisch. Enzovoort, tot en met vrije toegang tot openbare bibliotheken aan toe.

Natuurlijk lijken voor historici deze dingen achteraf niet anarchistisch. Maar in hun eigen tijd werden ze alle als zodanig beschouwd en vaak letterlijk zo genoemd, met de gebruikelijke akelige dreigementen over chaos. Maar deze betrekkelijkheid van het anarchistisch beginsel voor de feitelijke situatie is essentieel anarchistisch.

Er kan geen geschiedenis van het anarchisme zijn in de zin van het vaststellen van een permanente toestand die "anarchistisch" genoemd kan worden. Het dient zich altijd in te stellen op de volgende toestand, en dient waakzaamheid te tonen ten aanzien van verworven vrijheden, dat deze niet verloren gaan en verkeren in hun tegendeel, zoals de vrije onderneming verkeerde tot loonslavernij en monopoliekapitalisme, zoals de onafhankelijke rechterlijke macht in een stelsel van rechtbanken, smerissen en advocaten verkeerd is, of zoals vrije opvoeding in schoolsystemen is geëindigd.

*) Ik heb "voluntary groups" als enkel "groepen vertaald, in de geest van dieptepsycholoog Erich Neumann die stelt dat alleen vrijwillig bijeengevoegde of door een gezamenlijk beleefde geschiedenis gevormde samenvoegingen van mensen "groepen" genoemd kunnen worden - hetgeen vrijwilligheid als vanzelf impliceert.

Geen opmerkingen: