Dubbele boterham met kaas - 7

“Marcuse CIA-agent” zei het omslag – het was weer eens een argument om een Rode Tribune te kopen, wat ik eigenlijk trouw deed bij ieder nummer. Wat het opgewarmde kliekje vertelde was geen nieuws: Herbert Marcuse maakte er geen geheim van dat hij in naoorlogs Europa bij de inlichtingendienst van de VS (OSS) gewerkt had in de waarschijnlijk ongerechtvaardigde verwachting bij te dragen aan de denazificatie. Maar gezien zijn status bij kritische naar meer democratie strevende studenten moest er van maoïstische kant tegen hem gestookt worden met oud nieuws. De Rode Tribune drukte verder grote stukken af van de hand van kameraad Lenin of kameraad Mao – omdat zij niet altijd handig waren met het verluchtigen van hun blad zag ik hier – onvergetelijk – een keer een zeug met biggen bij afgebeeld met daaronder het wijze devies van Mao: Verbeter de varkensteelt! Hetgeen verder niet in de tekst voorkwam.

In de nazomer van 1970 beleefde de Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (marxisties-leninisties) haar mooiste uren bij de spontane havenstaking in Rotterdam, niet gesteund door de staatsbonden en in Rotterdam stelde de CPN niet veel voor zodat de maoïsten plotseling solidariteit vormgaven door geld in te zamelen en dweilploegen (tegen stakingsbrekers) te organiseren. De heersers in Den Haag en elders waren beducht voor deze grote onbeheerste stakingsactie, die evenwel alsnog door toedoen van de CPN tot een einde gebracht moest worden want echt organisatietalent was ook weer niet voorhanden bij een afsplitsing van deze partij waarin vooral studenten zich konden vinden.

Ze hadden een heuse arbeider weten te strikken op het congres in Tilburg “Kapitalisme in de jaren zeventig”. Een havenstaker die ons kwam vertellen dat je vroeger met een portemonnee vol centen een emmer groente kon halen. En nu was dat omgekeerd. Denk je eens in, een heuse arbeider met echte arbeidersverhalen. Gejuich van het studentenvolk dat ook eens met arbeiders wilde solidariseren. De Modelstaker herhaalde de grap dus nog maar eens, en een KEN-bons vatte hem begrijpelijk samen om ons toehoorders duidelijk te maken hoever onze wereld van die van deze heuse arbeider afstond – en niet alleen geografisch. Ik was eerlijk gezegd wel gewend dat iedere cent werd omgedraaid, zeker in de jaren vijftig, maar ja, ik ben dan ook nooit maoïst geworden die juichte bij het ontmoeten van een arbeider. (Biografische notitie: mijn vader en moeder hebben elkaar ontmoet bij de Bata, de schoenenfabriek ja. U begrijpt).

De Rode Tribune heeft nog maanden kunnen teren op de roem van deze staking, die aanleiding was tot een hele stakingsgolf die de staatsbonden dan wel steunden omdat er loonsverhoging te halen leek, vooral in de metaalsector. Maar met de kommunistiese eenheidspret was het al spoedig gedaan. Nog geen jaar later lagen ze uit elkaar, de Kommunistiese Partij Nederland (marxisties-leninisties) en wat de voortzetting van de KEN (ml) zou zijn. De eerste noemde haar blad De Tribune en dan weet u misschien al zonder dat het verteld wordt dat dit de latere Socialistiese Partij zou zijn.

(Volgende keer gaan we verder)