Iets over Salomon Leefmans, popularisator van de natuur

Bij naspeuringen voor een artikel vanwege het Heimansjaar kom ik de naam van S. Leefmans tegen, sociaal-democraat en als entomoloog werkzaam op Java. S. Leefmans - een voornaam had men nog niet in die dagen - schreef voor Het Volk stukjes over de natuur, als - dan nog - amateur-veldbioloog. Ze werden gebundeld in 1911 bij de Wereldbibliotheek onder de titel Kijkjes in het natuurleven. Ik herinner mij niet dat hij genoemd werd in de Volkskrant in een tijd waarin men zich nog niet hoefde te generen het blad te citeren in 1995 naar aanleiding van het negentigjarig bestaan van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. De courant citeert hem zelfs in verband met de vraag of de interesse in de natuur niet een voorbijgaande mode is:

Dat kon ik hem volstrekt niet toegeven. De herlevende belangstelling van het publiek voor de Natuur, is een uiting van de gedachte “terug naar de natuur”, is een terugwerking op het opgesloten leven in steden, is het besef van den dreigenden lichamelijken achteruitgang van den van de natuur vervreemden mensch en de vrees voor ziekten en kwalen, uit het ongezonde leven binnenshuis voortvloeiend. Daarbij komt het gevaar voor zenuwziekten door het haasten en jagen van den modernen tijd en het dikwijls zeer intens en snel werken en leven. Als vrijwel eenig middel daartegen blijft ons over: beweging in de open lucht, turnen, wandelen, fietsen of zwemmen.

Leefmans ging na het verschijnen van de bundel studeren in Wageningen, werkte nog mee aan de fotobundel Op heeterdaad, mede bewerkt door J.J. Hof, hier en hier genoemd. [Nu de nummers van De AS en het Jaarboek Anarchisme op het net staan heeft het wellicht geen nut meer op mijn sites het notenapparaat achterwege te laten. Het alsnog aanbrengen vergt dan weer nogal wat werk dat eigenlijk overbodig is, voor de noten bij "Bij haar alléén..." kan ik verwijzen naar de site van De AS].

Hoe verging het Leefmans verder? Hij wordt lector in de entomologie, toegepast op de landbouwkunde, aan de Gemeente Universiteit Amsterdam in 1937. Zijn gegevens op de site van wat later de Universiteit van Amsterdam ging heten bevatten dan het zinnetje:

23-11-1940 uit functie ontheven en ontslagen

Op 7 mei 1945 wordt hij in zijn functie hersteld die hij bekleedt tot zijn dood in 1954.
Verklaring van het ontslag? Zijn volle voornaam Salomon (die ik tot pakweg een uur geleden nog niet wist) is een vingerwijzing. Bah...
Naast Heimans dan in ieder geval nog één Joodse "natuursporter" in Nederland. Hoezo zegt Finkielkraut dat Joden niets met de eeuwig zingende bossen hebben...?