02 augustus, 2013

De oerknal van het kapitaal

Het buskruit zal hij in zoverre niet uitgevonden hebben omdat dit al in China bekend was en de toepassing ervan in de vorm van wat respectievelijk Bengaals en Byzantijns vuur werd genoemd "in het oosten" verder verspreid was. Een franciscaanse monnik, tevens alchemist, die vanwege zijn al dan niet vermeende vinding, Berthold Schwarz - naar het Schwarzpulver, het buskruit dus - zou zijn genoemd. Misschien is hij wel de Laurens Janszoon Coster van het buskruit - het maakt niet veel uit want het was er tenslotte al vele eeuwen. En de (her)uitvinding in "het westen" - dat hiermee "het westen" zou worden - heeft de wereldgeschiedenis ingrijpend bepaald. De heruitvinding speelt zich af in de dertiende of veertiende eeuw.

Het buskruit bracht het vuurwapen voort, het vuurwapen de vuurwapenfabricage, het beheer van het vuurwapen bracht het leger voort, met zijn eerste loonarbeiders, de soldeniers of soldaten (soldij betekent niets anders dan loon, tenslotte), het staande en tevens optrekkende leger en daarmee weer de geweldsmachine die staat genoemd wordt. Zowel tegenover de "eigen" bevolking, die nooit zomaar "eigen" had kunnen worden, als tegenover de overwonnen volkeren buiten Europa, te beginnen bij de Guanche van de Canarische Eilanden, via de oorspronkelijken van "de Nieuwe Wereld", Australië en de hele rest van de wereld - tot Bengalen en China, waar het oorspronkelijke buskruit vandaan kwam aan toe. De "primitief" was degene die zich niet kon verweren tegen de wapens die de Westeuropeanen ook maar pas ontwikkeld hadden. De onderwerping, het zich toeëigenen van land en goed van de "primitieven" zijn deel van de oorspronkelijke accumulatie zoals beschreven in hoofdstuk 24 van Das Kapital I. Het andere deel, de onteigening, of ook: de "privatisering" zoals dit nu heet, van gemeenland - nog niet zo lang geleden was ook in Europa land geen particulier eigendom - kon ook alleen met vuurwapengeweld doorgedreven worden.

Het kapitalisme is niet gebaseerd op Verlichting, ontworsteling van de Denkende Mens aan de ketenen van de Godsdienst - hoewel de structurele overtreding van het gebod niet te doden hier natuurlijk ook wel op neerkwam - de doorbraak van Allerlei Inzichten en de bijbehorende Vrijheid die niet zonder Eigendom kan. De mogelijkheid de Ander die hierdoor de onderworpene en de primitief werd te overheersen is de basis van deze maatschappelijke verhouding, van de dertiende/veertiende eeuw tot nu.

"Wanneer, volgens Augier, het geld ‘met natuurlijke bloedvlekken op de ene wang ter wereld komt,’ wordt het kapitaal geboren van hoofd tot voeten, uit alle poriën, druipend van bloed en vuil."

(Naar Robert Kurz)

Geen opmerkingen: