23 december, 2012

Ontproletarisering door herstel van de geest


Uit een artikel van Pieter Lemmens, op zijn beurt weer gewijd aan Bernard Stiegler, over de totale proletarisering door de roof van de geest in het huidige "neoliberale" kapitalisme:

Wat men tegenwoordig de ‘kenniseconomie’ noemt betekent de facto juist een
vernietiging van de kennis en van de mens als een kennend wezen. Het onderwerpen van de cognitieve en creatieve vermogens aan de economie leidt onvermijdelijk tot verdomming en barbarisering.(....)

Het neoliberale kapitalisme creëert een samenleving van louter eindgebruikers (users) en dat betekent dat het bestaan daarin wordt gereduceerd tot het niveau van wat Stiegler de subsistentie noemt – zeg maar de metaboliserende dimensie van het menselijk leven, de loutere bevrediging van behoeften. De homo consumens is een mens die, in Stieglers termen, van zijn existentie - het wezenlijk vrije en open karakter van zijn bestaanswijze - èn van zijn consistentie - het vermogen tot idealisering en het ontwerpen van een toekomst - is beroofd, doordat hij leeft onder de dwang zijn leven permanent aan te passen aan de eisen van de kapitalistische economie (die in de vorm van het speculatieve casinokapitalisme steeds minder ruimte laat voor langere-termijn investeringen en op den duur elke investering in de toekomst blokkeert). Zijn bewustzijn,zijn aandacht, zijn verlangen, zijn levenstijd, zijn hele existentie wordt permanent in beslaggenomen door ofwel productie ofwel consumptie in dienst van de kapitaalvermeerdering.(....)

Om met Nietzsche zelf te spreken: een toestand waarin de hoogste waarden van weleer waardeloos zijn geworden, toestand die hij aanduidde met de uitdrukking ‘de dood van God’. De mens die enkel en alleen nog aan zichzelf kan denken en wiens leven geen hogere ambities meer kent dan carrière maken en consumeren, die slechts geïnteresseerd in het eigen belang en het eigen genot, heet bij Nietzsche de ‘laatste mens’. De huidige neoliberale mens is de vleesgeworden laatste mens.(....)

[De] door het kapitalisme geëxploiteerde psychotechnologieën maken de geest kapot, misvormen en brutaliseren hem in plaats van hem te vormen en te verheffen. Als technologieën voor de controle van de geest vernietigen ze de vrijheid en het kritisch vermogen van de geest. Strijd voeren tegen het neoliberalisme betekent vanuit het perspectief van Stiegler vooral strijd voeren tegen deze neoliberale psychomacht. En dit kan zijns inziens slechts geschieden via de technische dispositieven van deze psychomacht zelf.

Of de ontproletarisering en de herovering van de geest nu werkelijk bewerkstelligd kan worden via de nieuwe "gemeengronden" ("commons") van het internet, en door hacken, lijkt mij nog open voor discussie, schreef hij monter op het wereldwijde web...

Een recent boek waaraan Lemmens maar ook bijvoorbeeld Lemaire heeft meegewerkt.

Sites van Bernard Stiegler.

Geen opmerkingen: