15 september, 2006

Waarom deze tijd vraagt om byzantinologen


Op 29 mei 1453 valt Constantinopel onder het geweld van de Turks-islamitische aanvallen. In 1461 valt Trebizond - het laatste stukje Oostromeinse Rijk, en daarmee het laatste stukje Romeinse Rijk. Het wordt door de oriëntalistisch -hm - georiënteerde academische wereld in "het westen" zelden zo gesteld, laat staan in de media voor de menigte. Men heeft het liever over het Byzantijnse Rijk, of Byzantium, dat klinkt al wat oostelijker. De Griekse zelfaanduiding als Romaios en het Arabische Roemi vertellen de onaangename waarheid. Het Romeinse Rijk is niet gevallen voor de Vandalen of de Goten, maar voor de Turken. Het is wat moeilijk multiculturele samenlevinkje spelen als je weet dat Klein-Azië en Constantinopel zelf gewelddadig veroverd zijn ten koste van een christelijk rijk.

Was de op twee na laatste keizer van het Romeinse Rijk een erudiete zo-goed-als-heilige? Het eerste wel, het tweede is onzin. Als hij zijn rijk overeind had kunnen houden met geweld, of weer vergroot, dan had hij het niet gelaten. En de keizer was de kerk, anders kon hij het niet zien. Nee, niet de kerk van Rome, maar de enige ware orthodoxe kerk!
De paus doet dus onjuist met hem te citeren als getuige tegen de gewelddadige verspreiding van godsdienst. Het is de vraag of de islamitische protesteerders dit op de juiste gronden inzien. Vermoedelijk niet.
Meer over Manuel II Palaeologus, de keizer die plotseling nieuws maakt.

Geen opmerkingen: