03 september, 2006

Behoefte aan anarchisten

Het is geen vraag of Gerard Reve mysticus was of niet - hij was het onbewimpeld en onbeschaamd. Wie vooral grap en grol bij hem waarnam kan zich deze onbeschaamdheid eenvoudig niet indenken: het is voor dezulken, waarschijnlijk zelf wars van alle geloof of religie, niet te bevatten. In het merkwaardige Nederlandse literaire wereldje hebben de twee elkaar zo te zien steeds afgestoten, maar als katholieke schrijvers en mystiek ingestelden - en licht-archaïserend en ironisch schrijvenden - hebben Bomans en Reve veel meer gemeen dan beiden ooit lief zal zijn geweest.

De oorlogshitsende neocons zijn weg en Trouws bijlage Letter en geest maakt een nieuwe start. Het zou wel eens interessanter kunnen worden. Deze week opent de bijlage met een beschouwing van Joost Zwagerman over Reve, die hij als anarchist bestempelt. Ik begrijp wel wat hij bedoelt al wordt de term hier weer verwarrend gebruikt. Zwagerman noemt de karmeliet Frans Vervooren die het werk van Reve als katholiek serieus nam.
"Vervooren benadrukt de noodzaak van mystici, 'anarchisten' en andere godsdienstige eenlingen in een tijd waarin de Kerk als instituut naar de marge verdwijnt. Terwijl inmiddels de moskee onstuitbaar naar het hart van godsdienstig Nederland oprukt, is de noodzaak tot mystiek en godsdienstige 'anarchie' alleen maar groter geworden. - Voor veel mystici is 'kerk' een verschijnsel dat wanhopig maakt, aldus Vervooren. En hij noemt mystici de 'rebellen binnen een kerkelijke gemeenschap'."

Uit een onverwachte hoek met een onverwachte aanleiding een bevestiging van wat ik hier eerder gesteld heb: buiten de anarchie is er geen toekomst voor het christendom.

Geen opmerkingen: