06 juli, 2016

Zwarte woede

Tijdens de bezetting van het Instituut voor de Wetenschap van de Politiek, dus in de dagen van het Karl-Marx-Instituut, circuleerden teksten en lijsten van boeken die (ander) zicht moesten bieden op de wereld in het algemeen en de politiek in het bijzonder. Misschien moet ik nog eens uitleggen voor de toevallig inschakelende of de onwetende: de studie was geen marxistisch-leninistische kaderschool, zoals hedendaagse fascisten het voorstellen. Zelfs de genoemde teksten waren niet "marxistisch" - ik herinner mij D66-voorman Glastra van Loon, Feiten zijn geen feiten, en Werner Heisenberg over het onzekerheidsprincipe.
En dan waren er de lijstjes met titels die uitdrukkelijk radicaal maar niet marxistisch waren, zoals The lonely crowd - wat economie betreft onder anderen Joan Robinson en J.K. Galbraith, ook allesbehalve marxisten. Ik heb er wel Monopoly capital door leren kennen, ik heb al vaker geschreven dat dat het boek was dat mij het gevoel gaf de wereld erdoor te hebben leren begrijpen, en dat is nu niet anders.

Veel heb ik al in de navolgende zomer tot mij genomen, het overige als het ware druppelsgewijs later. Een boek leek onvindbaar, ik trof het tenslotte in een herdruk aan in een boekwinkel in de VS enkele jaren geleden. En pas de afgelopen week heb ik het gelezen, indachtig de BlackLivesMatter-mobilisatie, volgend op of beter naast de permanente politiemoorden tegen zwarten in de VS. De aanleiding het nu te lezen is ook precies de reden waarom het nogal ontmoedigend is het te lezen. De toestand is er niet beter op geworden, maar erger. Hoe het psychologisch werkt om slavernijverleden rond te dragen kan ik niet weten, het boek besteedt er veel aandacht aan. Wat veranderd is, en een verslechtering: de herinvoering van "de plantage" tengevolge van de zogenaamde oorlogen tegen misdaad en drugs, die toch al makkelijk vereenzelvigd kunnen worden. Miljoenen mensen opgesloten, onevenredig vaak "van kleur" en vooral zwart - en in de dagen van de opkomst van de zwarte bevrijdingsbeweging in de VS was dit niet te voorzien. Hoewel de contrarevolutie door opsluiting er juist een antwoord op was.

"De zwarte moeder waarschuwt haar zoon uit de buurt te blijven van politie, want hij zou de ontmoeting wel eens niet kunnen overleven". 1968. Waarschijnlijk begrijpt u mijn ontmoedigdheid, die misschien overgaat nu ik dit opgeschreven heb.

Een interview met William Grier, een van de auteurs, kort voor zijn dood, maar al in de dagen van BlackLivesMatter.

Geen opmerkingen: