11 juli, 2016

Steeds sneller op weg naar nergens

Ross Wolfe brengt wat citaten bijeen over "moderniteit", een begrip dat vooruitgang, nee vooruitsnellen veronderstelt. Henri Lefebvre:

"Het concept en de theorie van reproductie accentueert een van de belangrijkste maar minst opgemerkte trekken van de "moderniteit", en wel het overheersen van herhaling in alle sferen. Dit arme wereldje van rijkdom is er toe veroordeeld te reproduceren om zich te kunnen reproduceren, tezamen met de verhoudingen die het bepalen, maar ook om wat herhaald wordt als nieuw te presenteren, en liefst als heel nieuw (neo) naarmate het eigenlijk archaïsch is.

Onder haar gepretendeerde en pretentieuze nieuwheid verbergt de moderniteit de verveling van het repetitieve, haar zelfgenoegzame herkauwen en opbraken, de overdaad die ons moet doen geloven in de begrijpelijkheid van deze wereld. De overtollige schittering en de schijn van nieuwheid in de alledaagse culturele herhaling verhult de totale reproductie. Omgekeerd verhult de reproductie van het oude in het moderne de huidige maatschappij die zich vernieuwt en reproduceert."

Uit het afgebeelde boek, dat deels in het Engels vertaald hier te vinden is.
Wie denkt niet onmiddellijk ook aan de "progressiviteit" van een club als D66, waarvan de naam alleen al een permanente herhaling oproept, en het gloednieuwe oude neoliberalisme.

Ross Wolfe citeert ook zichzelf:

"Het heden (tenminste, het heden van de laatste pakweg tweehonderd jaar) is nooit volledig heden [de betekenislagen van present zijn in het Nederlands niet zomaar te vervangen]. Het snelt zichzelf altijd vooruit, halsoverkop voortstotend in de toekomst, iedere voorspelling en verwachting overtreffend. Maar nauwelijks heeft het zijn snelheid vergroot of het bevindt zich precies waar het begonnen is. Net zo snel als het heden zich voortspoedt voelt het de bodem onder zich schuiven: een cyclolineair voortgaan op dezelfde plaats, als het ware. Nieuwigheid is dagelijkse kost vandaag, als het niet geheel antiek is. Het zou nauwelijks een schok moeten zijn dat door Marx geïnspireerde theoretici als Moishe Postone een merkwaardig tredmoleneffect dat plaatsvindt onder het kapitalisme, hebben beschreven. De geschiedenis moge de laatste tijd nergens heen gaan, zij gaat sneller nergens heen."

Kortom, het tijdperk van de razende stilstand, zoals Virilio het noemt.

Geen opmerkingen: