09 april, 2015

Jazz maakt vrij

Het leek mij een passend liber amicorum voor Hans Ramaer om bij wijze van verjaarscadeautje van De AS zijn Jazz maakt vrij te heruitgeven. Het heeft geleid tot het themanummer Jazz, waarvoor ik dit heb geschreven. Ik heb de bundeling artikelen uit De Vrije van 65/66 inmiddels gelezen en begrijp waarom Hans er geen zin in had het te herdrukken. Enerzijds is het een enthousiaste lofzang op de jazz (die hij zelf beoefende), daarnaast een kleine theoretische en historische inleiding. Als ik dit citaat weergeef begrijpt u waarschijnlijk hoe tijdgebonden het dan wel weer is:
"Jazz maakt vrij", noemden wij dit korte overzicht. Enerzijds omdat hierin de emancipatie van de neger tot uitdrukking komt, anderzijds vanwege de kreativiteit van ieder individu in (moderne) jazzmuziek. De jazz heeft tot nu toe een bijdrage geleverd in de rassenstrijd in de V.S. In de jazz was (en is) het voor de neger mogelijk zijn eigenwaarde op te bouwen. In de jazzorkesten kende men decennialang terug integratie; grootheden zoals Louis Armstrong hebben ongetwijfeld een bijdrage geleverd tot erkenning van de neger. Tevens was (en is) er in de jazz, evenals in de blues de mogelijkheid zichzelf te zijn, zich te uiten - vokaal of instrumentaal; een mogelijkheid die binnen het bereik van iedereen ligt, blank of zwart; een mogelijkheid, waarbij de één de kreativiteit van de ander steunt.
Dit n-woord wordt nu in het algemeen als bijna zo krenkend gevonden als het andere n-woord. Al wijst de behoefte en noodzaak tot benoemen met steeds aangepaste eufemistisch aandoende termen op het voortwoekerend racisme van de witte (ja, blanke kan ook niet meer) kolonisatoren van Noord-Amerika. En laat Adorno het maar niet horen. Hans beklemtoont dat improvisatie echt is in bands; Adorno geloofde daar niets van.

Bij de blues rekende Hans ook Bob Dylan, toen nog in opkomst. Over het verband tussen jazz en anarchisme:
Wij vragen ons af wanneer nu eindelijk de erkenning van het anarchisme zal komen. Het anarchisme, dat de maatschappij hetzelfde "gelijkheid in vrijheid" voorhoudt, als de jazz het in de muziek gedaan heeft. Sommige musici die de konsekwentie van het overeenkomstig streven van jazz en anarchisme begrepen, hebben dan ook bewust partij gekozen. Zo leefde folksong- en blueszanger Bob Dylan enige tijd in een anarchistische kommune en nam deel aan anarchistische manifestaties.
Het Bob Dylannummer van De AS, eventueel uit te bouwen tot een folknummer, zou het nog komen?


Geen opmerkingen: