30 september, 2013

Verzet tegen genocide geen nobele zaak voor de witte Europeaan

Tijdreizen met Han - 3

De achteloosheid waarmee over de bewoners van Westelijk Nieuw-Guinea/Papua Barat geschreven kan en mag worden in Nederland is even gebruikelijk als gangbaar en kennelijk niet laakbaar in de ogen van de Spraakmakende Gemeente. Dus deze achteloosheid is ook niet onverwacht als zij terugkeert in Han van der Horsts De mooiste jaren van Nederland.
Al ben ik zo vrij het nog steeds een kwalijke zaak te vinden, het verraad van mensen die een eigen onafhankelijk land voor ogen was gehouden - en, ja, ik ben toch nog verrast dat prins Bernhard, fout als altijd, een rol heeft gespeeld bij het voorbereiden van het verraad. Schitterend hoe in dit verhaal nog even over levensgevaarlijke kannibalen wordt geschreven, een tekst uit 2002 over 1962.

"Nieuw-Guinea" is geen voetnoot in de Nederlandse geschiedenis maar zo wordt het wel behandeld.

En dan - een dode is een moord, een tragedie, een miljoen doden is een statistiek.
Zoiets wordt toegeschreven aan Stalin, en hij was beroerd genoeg om er mee in te stemmen maar ik betwijfel of het een authentiek citaat is.

Het is niet eens bekend hoeveel mensenlevens de oorlog tegen Cambodja met het er op volgende schrikbewind van de Rode Khmer heeft gekost. In bepaalde orden van grootte vervalt iedere precisie. Zo is het dus moeilijke een top-5 van naoorlogse genocides op te stellen. Hoeveel doden zijn er gevallen aan de Vietnamese zijde, 1945-1975? Overtreft de voortdurende oorlog in Kongo niet alles verder?
Hoeveel doden zijn er gevallen in de genocide tegen de Igbo en andere volkeren van wat eigenlijk Zuidoost-Nigeria zou zijn, maar Oost-Nigeria werd genoemd en dat van 1967 tot 1970 de verloren strijd voor Biafra voerde? Drie miljoen, met inbegrip van de aanloop in de vorm van de slachtpartijen buiten Biafra, die de aanleiding tot het uitroepen van de republiek vormden?
Een cijfer in een statistiek.
Enerzijds ben ik er aan gewend, anderzijds is het toch weer boosheid, moedeloosheid en meer wat mij overvalt als ik lees
De strijd van Biafra was ongetwijfeld minder nobel dan velen in Nederland dachten
van Han van der Horst (p.207). Daar kunnen de Igbo het mee doen. Behalve dan ook met de lasterlijke en volstrekt onjuiste terloopse opmerking dat "alleen" Zuid-Afrika en Portugal achter Biafra stonden.
Wellicht een blijk van al dan niet heimelijke bewondering voor Anton Constandse wiens gekeuvel hierover ik niet zal vergeten of vergeven, al kan deze opinie overal vandaankomen.

29 september, 2013

Herfstbeeld 2013 - 1

Twee oeverplanten die ik vooralsnog niet op naam heb gebracht

Zou een tuinontsnappeling kunnen zijn, lijkt op cyclamen

Ik schaam mij een beetje dat ik van deze de naam niet zo gauw weet

28 september, 2013

Het schoolbordoerwoud

Voor de Dijkers, van een waarachtige Dijker:

Rock around the clock, Bill Haley and his Comets
In perspectief geplaatst is het een opgevoerd western swing nummer zoals er wel meer waren in die dagen, maar dit was DE hit en het werd door de zedenmeesters als voorbeeld van weerzinwekkende oerwoudmuziek opgevoerd. Je kon opstandig zijn door dit nummer op te zetten of er op te dansen, midden jaren vijftig. En dat voor wat eigenlijk een b-kantje was.
Het origineel van Sunny Dae and the Knights:

Western swing dus...
Vanuit mijn perspectief: ik vond het maar een slap nummertje, kon het iets beter aanhoren toen het in 1968 opnieuw werd uitgebracht, waarschijnlijk omdat de Beatles even op de rock 'n' roll terug leken te komen met Lady Madonna (waar ik ook al niet dol op was).


Jailhouse rock, Elvis Presley

En dan voor de Pleiners:

Stardust, Lionel Hampton & Oscar PEterson

R&R en jazz kwamen moeiteloos samen in het eerste jaar van Radio Caroline, maar dat was 1964/65 - meer "mijn tijd" trouwens als iemand begrijpt wat ik bedoel.

27 september, 2013

Hee nozem, zit je op de armenschool?


Tijdreizen met Han - 2

Tot vlak voor mijn moeder stierf heb ik gedacht dat ik wel niet in technische zin geboren was aan de Amsterdamse Weesperzijde, maar dat mijn ouders daar in ieder geval woonden. Plotseling kwam haar herinnering boven, althans vertelde zij, dat zij voor mijn geboorte met de tram naar de verloskundeafdeling van het Wilhelminagasthuis is gegaan, Tweede Constantijn Huygensstraat. De precieze adresaanduiding verbaasde mij - vooral omdat zij niet zo lang daarvoor vol verbazing aan mij had gevraagd of ik wist waar de Wibautstraat was. Toen ze het mij vertelde zal ik gezegd hebben dat het handig was dat lijn 3 vlakbij stopte. Toen zei zij tot mijn verbazing dat zij (en ik dus ook) toen op de Nieuwendijk woonde. Dus ik heb er mijn eerste levensjaar zeker nog doorgebracht. Tot mijn tiende levensjaar ben ik er ten dele opgegroeid: woensdag en zaterdag bij opa en oma televisiekijken en af en aan logeren.

Laat ik nu niets van nozems gemerkt hebben daar. Ik zal er nog wel eens op straat geweest zijn in de vroege avond maar ik weet van iets - en dat terwijl ik dan vlak bij "de bocht" verbleef. Mensjes van mijn leeftijd waren niet interessant voor "nozems" vermoed ik, en omgekeerd. Het 's avonds langslopen van "Zuurbier", de vermaarde anarchist die voor de Rapaljepartij in de gemeenteraad had gezeten, is mij wel bijgebleven, maar die zag ik door het raam. Voor mijn gevoel moet hij wel dronken hebben lopen zwabberen, de naam zegt het al. Of hij dit echt was - nou ja, waarschijnlijk toch wel.

Donald Duck heeft mij lezen geleerd, voorzover ik kan nagaan. Van het verhaal Donald Duck als slangenbezweerder kon ik niet genoeg krijgen en als je het een paar keer voorgelezen krijgt... - het is niet na te gaan hoe het proces, beter: de mutatiesprong - naar het leesvermogen in zijn werk gaat, maar het vond plaats in mijn vierde levensjaar. Donald Duck was een strip die niet zedeloos bevonden werd door de juistvoelenden maar ongetwijfeld werd het beeldverhaal als een belemmering gezien bij de ontwikkeling van het leesvermogen.

Wat jammer dat de film waarin het o zo kalme en braaf overkomende Rock around the clock voorkwam tot opstootjes leidde - waar de politie natuurlijk dapper aan meewerkte door op de opgewonden nozems in te slaan. Er waren omstreeks 1956 nog bioscopen op de Nieuwendijk, geen idee of die opstootjes daar ook waren. De Revolutie heeft het niet opgeleverd.
Wat ik in de vorige aflevering zei over het verschil in jaren, niet in generatie, kan ik illustreren aan de hand van wat Tjebbe van Tijen mij verteld heeft over zijn tijd als Pleiner. Zoveel schelen we ook weer niet, maar ik was echt Dijker als min of meer bewoner maar heb nooit nozem mogen wezen...

Dat de middelbare meisjesschool bedoeld was om nette gezelschapsdames op te leiden heb ik wel eerder gehoord maar het verrast mij dit nu eens in De mooiste jaren van Nederland in druk te lezen. Een lief van mij heeft die school gedaan, zij kon daarvandaan niet rechtstreeks studeren, dit deed zij na de sociale academie. Wat de mms betreft zat zij vlak bij de bezemklas neem ik aan. Merkwaardig om een diploma te halen bij een onderwijsvorm die vervolgens afgeschaft wordt. Even merkwaardig als dat ze ooit bestaan heeft. Ik heb niet de indruk gekregen dat zij tot Gelijkwaardig Gesprekspartner was opgeleid en verder niets.

Marcus Bakker nam het voor het gymnasium op in de jaren zeventig, niet op een onomschreven tijdstip rond de invoering van de Mammoetwet dat Han van der Horst suggereert. Nu kunnen arbeiderskinderen daar eindelijk ook naar toe en nou willen ze het opheffen. Daar was hij tegen. Waar hij gelijk in had. De enige gelegenheid waarbij mijn klasseonderwijzer mij bij de enkele achternaam aansprak was om lacherig te vragen naar welke MULO ik zou gaan. "Het gymnasium, mijnheer," was het antwoord. Schaterlach op het podium. Een toelatingsexamen werd niet nodig gevonden en dat had men dan toch wel graag willen horen, liet de bovenmeester weten. Het was niet de verdienste van de JP Coenschool in de Madurastraat in Amsterdam. Uit een klas van zo'n 45 leerlingen was ik de enige die naar een middelbare school ging, de enige andere hiervoor in aanmerking komende leerling deed eerst nog maar een zevende klas want werd nog "te speels" beoordeeld en vervolgens werd het toch niets op de hbs. Toch, merk ik uit Schoolbank, is er later een enkeling overgestapt en ook nog gaan studeren, maar wat aantallen betreft was het duidelijk dat het hier om een volks- of armenschool ging. De "christelijke" school in de Pijp waar ik op kleuterschool gezeten had, was er trots op dat iedereen na het loffelijk ontslag naar de middelbare school ging. Dat was dan een "opleidingsschool", ik lees de verschillende begrippen voor het eerst bij Van der Horst maar het verschil heb ik aan den lijve ondervonden.

26 september, 2013

Plaatjes van de rooie rochers bij de kauwgummi


Tijdreizen met Han - 1
Stan van Houcke is er uitstekend in geslaagd mij bij voorbaat iedere interesse in Geert Maks reisverhaal over "Amerika" te ontnemen. Het is toch al moeilijk - Abram de Swaan verhaalde van een wereld die "wij" niet gezien hadden, zo'n 45 jaar geleden. Dat maakte hem, iets ouder, maar dat is Mak ook, een bereisde Roel die verhalen kon. Mak komt te laat - ook al ben ik lang niet overal in de VS geweest, ik ben er vaak genoeg geweest en op voldoende verschillende plaatsen om enerzijds de verwondering te houden en anderzijds niet meer te zitten wachten op interpretaties van een ongeveer-generatiegenoot (voor wie van "na de oorlog" is is de afstand tot "de oorlog" belangrijk - een paar jaar maakt geen generatie uit maar wel een ander wereldbeeld).

Van Houcke brengt een figuur ten tonele die gefascineerd is in zijn jonge jaren door "Amerikaanse" spullen als California soep en Donald Duck kauwgom. Schrijft zo iemand dat echt zo op? Het klinkt zo dom dat het welhaast waar moet zijn. Dat die soep niet uit Californië komt zou toch iedereen duidelijk behoren te zijn. Donald Duck kauwgum? Die kwam van Maple Leaf, en Maple Leaf, ondanks de naam, was een Nederlands bedrijf en Donald kauwgum dus ook.

De kick van kauwgum komt - ik zal daar niet de enige in zijn - van de eerste seconden waarin het omhulsel gekraakt wordt en als dit eenmaal weg is blijft eigenlijk een smerige smurrie over waarvan ik mij altijd afgevraagd heb wat er de aardigheid van was. Ik zal zo eerlijk zijn er bij te zeggen dat ik van jongsafaan een problematisch gebit heb gehad. De goede ogenblikken van het begin heeft kauwgom gemeen met rookwaar, "pure" tabak dan - het lichte gevoel in het hoofd komt eigenlijk niet meer terug na de eerste trekken van de eerste sigaret. Wellicht is het verlangen naar herhaling wat het doorgaan bepaalt.

Ik heb niet zo lang tabak gebruikt en eigenlijk al helemaal geen kauwgummi. Donald Duck als merk herinner ik mij van blikjes sinaasappelsap, en die moeten wel de VS als achtergrond hebben want ik heb het merk sap in de VS de afgelopen jaren nog steeds gezien, terwijl het in Nederland alweer jaren weg is. Mijn oma liet het ongenoegen over het roken door mijn opa nogal duidelijk blijken en waarschijnlijk daardoor is het voor mij lang vanzelfsprekend geweest niet te roken. En wat rookte opa? Dat is makkelijk terug te roepen, want we moesten wel eens een pakje voor hem halen. Miss Blanche, Virginia Cigarettes, blijkt ook al een Nederlands merk (geweest) te zijn. Toch had mijn opa op de hoogte kunnen zijn, hij heeft Noord-Amerika zelf bereisd in de jaren twintig. Over de Nederlandse merken meer hier. Bij "altijd trek in Old Mac" denk ik aan het front van tramwagens serie 301-311 op lijn 5 en nergens anders aan...

Nog iets wat Han van der Horst evoceert in het eerste hoofdstuk van De mooiste jaren van Nederland van alles wat gekomen en deels gegaan is in de dagelijkse omgeving. Is het opklapbed inmiddels curieus geworden? Mijn moeder sliep er tot het laatst in eigen huis in een. De "leesbibliotheek" als Nederlands fenomeen vind ik ook opmerkelijk. Onze benedenbuurman op de Weesperzijde, mijnheer Frank, had er een. (Nu ik de naam opschrijf kan ik mij gaan afvragen of hij Jood was, zoiets was geen gespreksonderwerp "kort na de oorlog" tenzij betrokkene zelf er over begon). Mijn zus is getrouwd met de zoon van de houder van een leesbibliotheek, tevens boekhandel, van wie ik het begrip "(dikke) realist" heb meegekregen. Van de bruingekafte deeltjes uit de catalogus heb ik onder andere Van Eckeren en Van Schendel gered voor mijzelf bij de opheffing in 1973. Zonder De waterman had deze site waarschijnlijk niet bestaan.

25 september, 2013

De wereld van de OAD was al eerder verdwenen

Bij Amersfoort hield de wereld toch echt op. Het gevoel is er nog steeds een beetje, zoals ik wat betreft Amsterdam een barrièregevoel heb ten aanzien van Schinkel/Kostverlorenvaart - iets wat ik bij "Noord" dan bijvoorbeeld niet heb gehad, misschien omdat Noord helemaal vreemd was. Dit moet in de verleden tijd want ik heb er jarenlang gewoond. Maar "voorbij Amersfoort" blijft vreemd voelen.

De ellende (letterlijk: uitlandigheid) begon al daar, want er reden bussen van de VAD die de Veluwe aankondigden. De Veluwe was vreemd terrein, ik heb er enkele vakanties in pension meegemaakt, misschien begon het echte heimwee al daar in Amersfoort. Bussen van de NBM kende ik van Amsterdam, W.C. Tensen van Soest, waar ik familie had, maar de Veluwe en verder was onbekend, licht bedreigend terrein. Lopen in een bos waarbij je bij voorbaat werd gewaarschuwd dat wilde zwijnen gevaarlijk konden zijn, leuk zeg...

Het gevoel ken ik nog steeds, de enkele keer dat ik voorbij Amersfoort kom met de trein. Die wereld van buslijnen die een vreemde wereld aankondigen is er niet meer. De VAD verscheen in zijn nadagen nog in Amsterdam met een lijn naar Almere, Tensen was al weg als openbaar vervoer toen ik een speciale band met Baarn kreeg.
Gewesten hadden een "eigen" vervoerbedrijf dat naar de eigenheid verwees: Eerste Noordhollandse, Drentse..., Friese enzovoort. Ik meende dat Texel nog zijn eigen (zelfs in de naam zo genoemde) busdiensten had, maar neen, ook hier moet het "Connexxion" heten dezer dagen. Als ik bussen zie van de OAD moet ik altijd nog denken aan de Overijsselse Autobusdiensten die nu onder de halfgare fantasienaam Syntus "aanbesteed" zijn. En nu lijkt ook het restant van de naam gedoemd. Over heimwee gesproken.

24 september, 2013

Lof van een proletarische redacteur uit de staatsmedia

Paul Mason heeft een boek geschreven dat op Occupyvriendelijke en anarchistische sites warm is ontvangen, en voor een redacteur bij een televisieprogramma waar de woede over de nederlaag van de Syrië-oorlogshitsers van afdruipt is dat verrassend. Newsnight is gelijkgeschakeld, Paul Mason is het niet. Hij vertrekt naar Channel 4, dus zijn lichte stotter met enigszins weggewerkt noordelijk accent is niet meer te volgen in Nederland, althans niet zonder schotel. Maar "het" is nog steeds aan de gang.

The end of our love, Nancy Wilson

Het einde van de arbeidersklasse in Engeland is ook het einde van een cultuur, een einde dat zich al aandiende in de vroege jaren zeventig. Voor Paul Mason is juist de Northern Soul Scene waar hij zich een paar jaar in gestort heeft daar mede illustratief voor.
Het zou kunnen.
Maar een journalist bij de mainstream media met het hart op de juiste plaats, het is zo zeldzaam intussen dat ik hem even wilde koesteren.


Walk like a man, Johnny Moore

Zijn lijst, ja ik heb een paar van de genoemde nummers op vinyl, als ze de aanval van de barbaren hebben overleefd (durf nog steeds niet te kijken).

Better use your head, Little Anthony and the Imperials, gekocht bij een door modmeisjes gedreven platenstal in Carnaby Street, Londen 1983, die deskundig welwillend commentaar gaven bij mijn aankopen.
Het stalletje was bij een volgend bezoek aan Londen verdwenen.

23 september, 2013

Christopher Okigbo

Come thunder


Now that the triumphant march has entered the last street corners,
Remember, O dancers, the thunder among the clouds…

Now that laughter, broken in two, hangs tremulous between the teeth,
Remember, O Dancers, the lightning beyond the earth…

The smell of blood already floats in the lavender-mist of the afternoon.
The death sentence lies in ambush along the corridors of power;
And a great fearful thing already tugs at the cables of the open air,
A nebula immense and immeasurable, a night of deep waters —
An iron dream unnamed and unprintable, a path of stone.

The drowsy heads of the pods in barren farmlands witness it,
The homesteads abandoned in this century’s brush fire witness it:
The myriad eyes of deserted corn cobs in burning barns witness it:
Magic birds with the miracle of lightning flash on their feathers…

The arrows of God tremble at the gates of light,
The drums of curfew pander to a dance of death;

And the secret thing in its heaving
Threatens with iron mask
The last lighted torch of the century…

- Christopher Okigbo

Er is nogal wat intertekstualiteit te ontwaren in dit oorspronkelijk Engels gedicht van de dichter van modernistisch Afrika, die in de begindagen van Biafra gedood werd door Nigeriaanse soldaten.
Okigbo wist een reïncarnatie te zijn van zijn grootvader die priester was ter ere van de riviergodin Idoto. Zowel de ook hier levende gedachte van reïncarnatie (en dan in de eigen genealogische linie) en de godenwereld van Biafra waren tot ik vernam over Okigbo een gesloten boek. Officieel was Biafra katholiek gemaakt door Ierse missionarissen die hun verachting voor de Engelsen meebrachten. Het was voor mij al een verrassing te vernemen dat Ojukwu pas laat in zijn leven alsnog christen was geworden. De eigen godsdienst mocht niet, mag niet...

Site van de Christopher Okigbo Foundation.

22 september, 2013

Zomerbeeld 2013 - slot

En toen gaf de camera het op, bevroor en nieuwe batterijen hielpen niet. En de zomer is voorbijgegaan om 22.57 MET.
Hopbloemen
Hopbellen. Misschien wordt het een goed bierjaar
Hopbellen, meidoornbessen en een laat bollenveld

Gelukkig is de camera toch weer ontdooid.
Nog wat schaatsenrijders

In het nevelig strijklicht alleen op de ooievaars letten, en dan duikt een vogel met grote spanwijdte op de foto op - een buizerd?

 

Participeer in verzet - geef fascisme geen kans!

door Joke Kaviaar

Wat is dit voor een samenleving die mensen uitbuit, opjaagt, uitsluit, ziek maakt, opsluit, uit hun huis of uit het land zet, die banken en multinationals beloont? Een 'participatie-samenleving'?! En om dat woord ook nog eens te moeten horen uit de mond van een gekroonde profiteur die kort daarvoor met veel machtsvertoon in een Gouden Koets door Den Haag werd gereden, dát is om kotsmisselijk van te worden!

Deze stad, Den Haag, noemt zich ook wel: 'Stad van vrede, recht en veiligheid'. Nog niet zo lang geleden werd hier het 100-jarig bestaan van het Vredespaleis gevierd. Maar terwijl in het Vredespaleis werd gedineerd en geconfereerd, werden buiten protesterende vluchtelingen genegeerd door de pers, geintimideerd, mishandeld en gearresteerd door de politie.

Zij demonstreerden er voor hun Recht op Bestaan!

Zij, en vele andere vluchtelingen, hebben de afgelopen twee jaar hun gezicht laten zien. Hun gezichten die, als het aan de Nederlandse staat had gelegen, nooit zichtbaar waren geworden. Ze bestaan namelijk niet op papier. Hun aanwezigheid wordt stelselmatig bestraft met hetze, bedreiging en vervolging. En daarin komt nog altijd geen verandering. Er wordt wel gedaan alsof, maar dat is allemaal goochelen met cijfers en definities om de schijn van menselijkheid op te houden, terwijl het functioneren van de deportatiemachine wordt geperfectioneerd. Gevangenissen, meldplicht en borgsommen. Meewerken of keiharde repressie. Linksom of rechtsom naar de hel en de dood in.

We mogen allemaal meedoen om dit alles uit te voeren. Er is werk genoeg! Iedereen mag participeren in het handhaven en vergroten van de tweedeling in de samenleving. Het motto is: Trap naar onderen, lik naar boven!

Vorig jaar stond op het Koekamp hier in Den Haag maandenlang een tentenkamp van de vluchtelingen die nu voor het Vredespaleis demonstreerden. Hand in hand met toenmalig minister Leers van deportatiezaken deed de burgemeester van deze stad, Van Aartsen, alle moeite om aan het protest van de vluchtelingen een einde te maken. Ze dienden zo snel mogelijk terug te keren in de anonimiteit van het leven op straat, van het zich angstvallig verbergen. Of terug te keren naar iets wat de Nederlandse staat noemt: 'hun eigen land'.
Maar de vluchtelingen trotseerden regen, wind en kou. Hun tenten hielden stand. En wanneer ik daar kwam, wachtte me een warm welkom. Dan werd een stoel vrij gemaakt bij de kachel. Dan werd me eten en drinken aangeboden. De gastvrijheid van de actievoerende vluchtelingen van Recht op Bestaan, die van alles hebben doorstaan in het land waarvan zij gekomen waren, en daarna hier in Nederland, is grenzeloos!

Mogen deze mensen ook participeren, Willem Alexander? Mogen deze mensen ook participeren, Mark Rutte?! We weten het antwoord al. De vluchtelingen weten het antwoord ook al. Het antwoord zit in de jarenlange politiek van migratiecontrole:

De koppelingswet. Hierdoor kunnen mensen niet meer in hun levensonderhoud voorzien, tenzij door zich uit te laten buiten in sweatshops, kassen en prostitutie. Mogelijk gemaakt door de illegalisering van hun bestaan.
Het Dublin verdrag. Hierdoor worden mensen in hun bewegingsvrijheid beperkt, omdat ze nog maar in één land asiel mogen aanvragen: het land waar zij het eerste kwamen. Vluchtelingen zitten vast tussen de grenzen die zogenaamd geopend zouden zijn. Ze mogen nergens blijven, ze kunnen nergens weg.
De Europese terugkeerrichtlijn, met inreisverboden en langdurige gevangenschap.
De volgende stap om de mensenjacht te perfectioneren is de strafbaarstelling van iets dat de staten zelf verzonnen hebben: illegaliteit. Maar leven kán niet illegaal zijn!

In deze tijd van bezuinigingen zien we de laatste tijd grote groepen Nederlanders demonstreren. Ze zijn boos omdat ze de gevolgen van de crisis voelen. En terecht. Maar waarom nu pas in opstand komen? Er zijn heel veel mensen die al heel lang geen dak meer boven hun hoofd hebben. Er zijn heel veel mensen die zich niet kúnnen verzekeren tegen ziektekosten. Deze mensen zijn al jarenlang uitgesloten van wat zo huichelachtig wordt genoemd: de participatie-samenleving! Deze mensen zijn zoals dat heet: illegaal. Het enige dat zij jaar in jaar uit te horen krijgen is dat zij de schuld zijn van alles.

Er móet een oplossing zijn voor de crisis!

De één na de andere regering nam de laatste jaren de extreem-rechtse propaganda van nationaal-socialist Wilders over, om kiezers naar zich toe te trekken. Eigenbelang. Carrière. Politici denken dat ze er toe doen. Maar politici zijn niets anders dan de marionetten van het kapitaal. Of ze nu links of rechts zeggen te zijn, zij zullen nooit iets doen dat tegen de belangen van deze economische orde in zal gaan. En dus, in klare taal of verhulde taal: de zogenaamde 'vreemdelingen', de 'buitenlanders', zij zijn de zondebok. Zij zijn 'te veel'.

Makkelijker kan het niet! Trap de reeds lang tot slavernij gedoemde mannen, vrouwen en kinderen maar de afgrond in. Opgeruimd staat netjes! En dan nu samen de schouders eronder om Nederland er weer bovenop te helpen!

Nee, de schuld van de crisis moet niet worden gezocht bij de verheerlijking van het graaien.
Nee, de schuld van de crisis mag niet worden gelegd bij het kapitalisme dat racisme en nationalisme nodig heeft om voort te kunnen bestaan.
Nee, de schuld van de crisis mag niet worden gezocht in de de vernietigende werking van overproductie en massaconsumptie.
Nee, de schuld van de crisis ligt niet bij de banken die zonodig gered moesten worden.
Nee, de schuld ligt niet bij de multinationals die de derde wereld leegzuigen voor olie, voor grondstoffen uit mijnen waar kinderen aan het werk worden gezet voor onze mobiele telefoons, onze Ipods, Iphones, onze luxe.

En nee, de crisis heeft niets te maken met het financieren van dictaturen, de legale wapenhandel in nucleaire massavernietigingwapens, het profiteren van oorlog en hongersnood. Welnee! Koop nog maar een stel JSF gevechtsvliegtuigen! Val nog eens ergens binnen om de burgerbevolking te bombarderen! Gek hè... dat vluchtelingen hierheen komen!? Hoezo hebben ze hier niks te zoeken? Wij hebben álles!

In deze samenleving worden de rijken rijker, en de armen armer. Laat de rijken de crisis betalen! Zij profiteren al jaren van de crisis! Zij zijn de belichaming van het kapitalisme! Zij zijn het die de werkelijke macht hebben! Het zijn niet al die mensen die eens in de vier jaar naar de stembus gaan, die iets te zeggen hebben. Ze brengen alleen maar een ander poppetje aan de macht. Democratie is alleen maar een andere vorm van dictatuur. De dictatuur van geld. En geld is macht.

Dat Binnenhof hier, die Tweede Kamer, is één grote poppenkast! Hier heeft Diederik Samsom staan huilen, zo zegt hij zelf, om het lot van vluchtelingen. Maar Diederik Samsom heeft zijn eigen partijleden een worst voorgehouden, om het handje van Mark Rutte te kunnen blijven vasthouden. “Wij zijn twee vriendjes, jij en ik”... Veel mensen hebben geen vertrouwen meer in deze regering, en dus moeten de rijen gesloten worden, moet eenheid worden geveinsd. De fascist Geert Wilders spint intussen garen bij de groeiende onvrede.
Trap er niet in!

Wilders is één van de aanvoerders van de extreem-rechtse troepen die in heel Europa terrein willen winnen met agressief haatzaaien en nationalistische slogans. De vuisten van het Franse Front National van Marine Le Pen worden samengebald met die van Wilders. Wat zij nastreven is het recht van de sterkste, 'eigen volk eerst'. Het recht op racisme, fascisme, discriminatie.
Wilders wil de macht grijpen door mensen te verblinden met angst en schijnoplossingen, te verleiden met een vals protest tegen bezuinigingen dat doorspekt is van vreemdelingenhaat. Maar het is geen protest, het is de aanzet tot een fatsoenlijke in maatpak uitgedoste coup! Laat je niet bedotten!

Maar het is niet alleen Wilders waarvoor we moeten waken. Ik zei het al: de standpunten van Wilders zijn in de loop der jaren overgenomen. Dit is geen nieuwe ontwikkeling! Het is in onze samenleving geslopen, dat fascisme, als een giftige slang.

De controlestaat is er al lang! Wie niet meewerkt is verdacht.

Niemand staat er nog van te kijken als politie op straat van mensen eist dat zij hun identiteitsbewijs laten zien. Vooral van mensen met een andere huidskleur, of mensen die zich niet westers kleden. “Ausweis bitte!”
Niemand staat er nog van te kijken als een tram of een bus wordt stilgezet en omsingeld, als alle passagiers er worden uitgehaald om te worden gecontroleerd op hun papieren.
Niemand staat er nog van te kijken als er huizen worden binnengevallen, en mensen op de vlucht voor de vreemdelingenpolitie van het balkon de dood tegemoet springen.
Niemand staat er nog van te kijken dat de politie kopgeld betaald krijgt voor elke man of vrouw die geen verblijfspapieren heeft en die ze in een cel weten te stoppen.
Niemand staat er nog van te kijken, als de politie tijdens een manifestatie als deze alle deelnemers fotografeert en filmt.

Vraagt u zich ook niet af waarom er zoveel geïnvesteerd wordt in die controlestaat, in het bang maken van mensen voor andere mensen, in verdeel- en heerspolitiek? Waarom wordt hier niet tegen geprotesteerd? Is het omdat iedereen denkt, dat het niet hun probleem is?

In de loop van drie, vier decennia is de samenleving afgegleden naar een egoïstische ieder-voor-zich samenleving die nu participatie-samenleving wordt genoemd om te verhullen dat het vooral betekent dat we allemaal moeten meewerken aan het vervolmaken van de totalitaire neoliberale strafstaat die kapitalisme als ideologie heeft, en waarin iedereen keurig in de pas hoort te lopen. En... MARS!

Op deze dag, dat zoveel mensen op deze plek bijeen zijn gekomen om vreedzaam te protesteren, stel ik ons allen de volgende vraag:

Wat zou u doen, als het hier oorlog was, als u vervolgd werd, als uw familie al vermoord was, als u honger leed, als u hier niet de mogelijkheid zag om een leven op te bouwen. Wat zou u doen?

En ik vraag u: Wat gaat u doen, als de politie na afloop van deze demonstratie op u afkomt, en van u eist dat u uw ID bewijs toont?

Wat gaat u doen, als de politie dat niet bij ú doet, want u bent een blanke Nederlander, maar bij één van de vluchtelingen die vandaag aan dit protest meedoet, die vreest om te worden gedeporteerd naar Irak, Iran, Somalië of Afghanistan? Denkt u dan: Dat is niet mijn probleem? Dat is namelijk wat al die ambtenaren zeggen, die schrijftafelmoordernaars die zich onaantastbaar wanen, degenen die altijd zeggen dat ze alleen maar hun werk doen.

Ik zeg: als wij daar bij staan, dan heeft de politie een probleem!

En als de vluchtelingen, de zogenaamde illegalen, gaan demonstreren? Dan gaan we meedoen!

Als er iets is, waarin wij allemaal moeten participeren, dan is het: opkomen voor elkaar, internationaal. Samen de strijd aangaan tegen de ware oorzaken van de crisis, en niet alleen omdat we de crisis in onze eigen portomonnee voelen! Wees solidair! U moet misschien de politie daadwerkelijk fysiek in de weg gaan staan. U moet misschien het risico nemen dat ú degene bent die wordt gearresteerd. Ik zeg: laten we het doen!

En ik vraag: Wat gaan we doen, als er een inval is bij de buren, en de buurvrouw bij u op het balkon klimt of in de tuin springt, uit vrees voor deportatie? Dan beschermen we haar. We verstoppen haar tot de politie weg is.

Dit doen we niet alleen omdat het menselijk is. Dat doen we omdat we ons moeten verzetten. Omdat het principieel het juiste is om te doen. Omdat de crisis kapitalisme heet. Omdat het al zolang crisis is in de arme werelddelen, teneinde onze welvaart te bekostigen en te handhaven, dat mensen gedwongen worden om hun families te verlaten. Dat doen we omdat de bezuinigingen die wij als Nederlandse burgers nu ondervinden, allang dagelijkse kost zijn in de rest van de wereld. Op mensenlevens wordt door slavernij al eeuwenlang bezuinigd!

Ik zeg: participeer in verzet! Laat u niet leiden door haat, maar door solidariteit!

Joke Kaviaar, 20 september 2013
(tekst voor toespraak bij manifestatie Het is Genoeg! op het Plein in Den Haag zaterdag 21 september 2013)

21 september, 2013

Koel als een bergbeek

Wat jazzy themetunes deze zaterdag.

Eighteen, Pat Metheny Group
Kenwijsje van Lodewijk Bosch op RVZ


Sommige filmpjes houden zich verstopt en blijken dan doodleuk zogenaamd al jaren op YT te staan. Onbegrijpelijk.
Two folksongs, Pat Metheny
Herkenningsmelodie van Van Kooten en De Bie voor een jaar en afsluiter van Jacquie van Oekel op RVZ


Mood cool, themetune van Mike Ahern op Caroline, deejay waarvoor ik geen enthousiasme kon opbrengen maar zijn herkenningsmelodieën waren goed. Dit hoorde bij reclame voor een sigaret, die ook de laatste was uitgezonden op Radio London 266, 14 augustus 1967.

20 september, 2013

Het optimisme van Han van der Horst


Dubbele boterham met kaas - 9

Van het gezelschap van de Federatie van Vrije Socialisten in Amsterdam heeft naar ik kan overzien slechts een betrokkene de status van Enigszins Bekende Nederlander behaald: Han van der Horst, vakhistoricus die kan vertellen, een zeldzame en te koesteren eigenschap. Vreemde eend in de bijt op een site van een omroep die ik nu in 2013 met geen tang wil aanraken. Destijds de Bedachtzame - iets wat men wellicht makkelijk uitstraalt als pijproker, in welke hoedanigheid hij hier al als driejarige staat afgebeeld.

Han hoorde bij het op een bepaalde manier selecte gezelschap dat regelmatig voor de deur van de Universiteitsbibliotheek stond, nog steeds een bezigheid van sommigen. Pauze nemen, roken? Ik was gewend langs te fietsen en hem te groeten, op zekere dag riep hij mij toe: "Ik ben lid geworden van de PvdA!" Het einde van een verbintenis aan een anarchistische organisatie die ik ook voor gezien heb gelaten niet zolang nadien. Dat lidmaatschap van de PvdA moet alweer een tijd voorbij zijn want verraad aan de arbeidersklasse verdraagt hij naar eigen zeggen niet (iets wat ik in 1974 al reden genoeg gevonden had geen lid te worden, maar ik kan de afweging wel volgen - en het was de tijd van het kabinet-Den Uyl).

In het algemeen wordt 1945 tot 1973 als de gouden tijd van het kapitalisme beschouwd, het laatste jaar dient als markeringspunt vanwege de oliecrisis waarvan we ons nog steeds kunnen afvragen hoezeer zij echt een crisis was. Maar de eerste helft van de jaren zeventig zijn het keerpunt wat betreft de realisatie van de meerwaarde die steeds moeilijker geworden is. Een probleem inherent aan het kapitaal, niet aan "de maatschappij" die er wel door getekend wordt.

Zijn de jaren 1950-2000 de beste jaren van Nederland? Vanuit het gezichtspunt van het goudgerand kapitalisme wel, en ik kan een soortgelijk verhaal vertellen - ik heb het kortelings nog gedaan over mijn opa - over grootvader en vader die nu betrekkelijk gemakkelijk te genezen zouden zijn geweest zodat ik hen in ieder geval heb ingehaald.

Een anarchistisch substraat is er gebleven bij Han: hij is optimistisch. Als er inspiratie gehaald wordt uit die beste jaren van Nederland, dan kunnen "we"... We?
Ik denk aan het Nederland vol van islamdeskundigen, de gesubsidieerde scheldpartijen op machtelozen en zie geen grond voor dit optimisme.
Wat ik omstreeks 1973 niet wist en nu wel overzie is dat Van der Horst en ik een degelijke industrieproletarische achtergrond gemeen hebben in Schiedam.
Daar wordt zijn boek over de beste jaren van Nederland gepresenteerd, morgen 21 september:

Datum: zaterdag 21 september
Tijd: inloop 15.00 uur, start 15.30 uur
Locatie: Museumcafé van het Stedelijk Museum Schiedam, Hoogstraat 112, 3111 HL, Schiedam

(Deze Dubbele Boterham is niet bestemd voor publicatie in papieren vorm. De reeks wordt geïncorporeerd in een rubriek te noemen Ongedoofd vuur in anarchistisch tijdschrift De AS en dit memoirestukje over Han van der Horst zal daar wel zijn plaats in vinden).

19 september, 2013

Uit de beste jaren van Nederland...?

Werkspoor belicht in een bij een televisieprogramma behorend webartikel. De tijden waarin met trots was te werken bij - het Spoor, Werkspoor - het kon wel. Beijnes wordt niet genoemd, merkwaardig - het is in 1963 opgeslokt in het conglomeraat VMF/Stork, feitelijk een staatsbedrijf maar het mocht niet zo heten. En omdat het bestellen van treinen "in het buitenland" goedkoper kon werd dat gedaan. Het kapitaal kent geen vaderland.

Allan in Rotterdam was de derde belangrijke rijtuigenfabriek. Hier rijdt een aldaar gebouwd stel over een brug in Uruguay


Een persoonlijk getint verhaal over Allan en een eerlijk getypt verhaal - is dat wat resteert van dit ongenoemde bedrijf waar ook nog hondekoptreinen zijn gemaakt?
Heeft Nederland inderdaad zijn beste jaren achter zich, en ook maar net?

18 september, 2013

Het einde van een Australische barones

Hoewel dierbaren soms anders insinueren ben ik niet dol op iedere zangeres uit de legendarische jaren zestig. Naast Janis Joplin heb ik van begin af aan een grondige afkeer gehad van Marianne Faithful. Ze kon niet zingen, dat was op zich al geen aanbeveling. Erger was dat in het Nederlandse "tienerblad" dat ik in die dagen wel eens kocht vermeld werd dat zij de dochter van een Australische barones was, maar dat zij toch democratisch gezind was. Dit royale standpunt beviel mij in het geheel niet, ik zat niet op haar neerbuigende democratische gezindheid te wachten. Een Australische barones, dat verbaasde mij maar het zal allemaal wel. Het prutswerk ter redactie werd later verder geëtaleerd door het verhaspelen van de tekst out of reach of you and I - die had ik meteen door.


This little bird, Nashville Teens

De tweede single van Marianne Faithful is mij ontgaan. Hij moest ook concurreren met Peter, Paul & Mary. Achteraf is het een best acceptabele versie die geheel genegeerd is.

Blowing in the wind

Eigenlijk vond ik haar derde single, wat airtime betreft haar tweede, wel goed, irritant want haar stem was niks en haar democratische gezindheid...
Deze versie komt dichter bij de auteursversie van Jackie de Shannon, wier auteurschap niet vermeld werd in 1965.


Come and stay with me, Chér

Haar drugsverhalen, haar comeback als gebroken maar toch weer opgestane zangeres, nog steeds zonder stem maar nu laag, het irriteerde mij allemaal flink. Mijn toenmalige - vooral, besef ik nu, geposeerd - feministische lief vond het prachtig, zo doorleefd, overlevende van slechte mannen. Dat maakte het er niet beter op.

Denk ik anders nu zojuist haar verhaal in Who do you think you are? op de BBC uit de doeken is gedaan?
Haar moeder was geen barones, mocht wel de titel Ritter voeren. Volgens de joodse wet was zij joods, volgens de uiterst wetenschappelijke regelingen van het naziwezen was zij een Mischling. Reddende bureaucratische waanzin in dit geval. Blijkbaar was het verhaal verder niet bekend in familiekring. Moeder was nog betrokken bij verzet ook, in Wenen, en droeg de alleszins interessant aandoende naam Von Sacher-Masoch.
Ergerlijk: Marianne Faithful werd weer eens "vriendin van Mick Jagger" genoemd. Het m.m. omgekeerde hoor je nou nooit. Tegen dat seksisme wil ik nog wel protesteren maar vraag mij niet, bijna vijftig jaar later, alsnog van As tears go by of zo te houden.


Is this what I get for loving you, baby?, Ronettes

Goed, ik zal toegeeflijk zijn op dat democratiepunt. Ik was (toen: veel) jonger en zij was al achttien... Het zij haar alsnog vergeven, bovendien was haar moeder niet eens barones en al helemaal niet uit Australië.

17 september, 2013

Het gezonde volksgevoel tegen aparte christen-anarchisten gemobiliseerd

Abiyah Verschoor is deel van een gezin van vier dat in een joert verblijft en zoveel mogelijk zelfvoorzienend wil zijn. Het klinkt als een paradox maar vanuit christen-anarchistisch standpunt is het dat niet: hij vraagt om steun voor zijn plan om hun bestaan op te bouwen buiten de gebaande paden van de staat.

Verschoor is mikpunt van een actie van geïnstitutionaliseerd Laf Nederland: de aparte corpsballendivisie van De Telegraaf, tevens voorzien van gesubsidieerde omroep. Mensen die graag het gezonde volksondervinden oproepen tegen mensen die niet machtig zijn en van wie de herriemakers weten dat het volksgevoel zich tegen de slachtoffers zal keren.
Verschoors christen-anarchisme is niet het mijne maar dit lijkt mij niet ter zake. U bent van harte uitgenodigd hen te helpen in hun streven.

De Verschoors kunnen dunkt mij te rade gaan en zich eventueel verbinden aan deze mensen over wie ik - toeval is het natuurlijk niet - in de papieren Z.O.Z. van Omslag te lezen kreeg dezer dagen.

16 september, 2013

De slang van de competentie

Het waren de dagen van de A-griep, zoals die heette, en om praktische redenen waren mijn zuster en ik ondergebracht bij opa en oma, zo ongeveer ons tweede, nee eigenlijk ons eerste huis.
Tot die ochtend dat mijn oom, die vanwege het geringe leeftijdsverschil met mijn zus nooit als echte oom werd aangesproken of gezien, zei dat wij weg moesten, ons konden ze er nou net niet bij hebben. Opa had longontsteking en het was blijkbaar nogal erg. Een hartaanval had hij al eerder gehad.
De volgende ochtend vertelde mijn moeder dat ze in haar droom haar vader had gezien alsof hij jong was en het beeld veranderde in een slang - dat was volgens haar een aankondiging van de dood. Dit was voor mij als zevenjarige nieuw en eigenlijk heb ik verder nooit gehoord van een slangenmotief in dromen als doodsbode. Maar het klopte. Het werd al snel gezegd dat hij het had opgegeven omdat hij geen zin meer in het leven had. Het was allemaal nogal schokkend.

De ochtend waarop mijn moeder stierf verwachtte ik eigenlijk het telefoontje met haar heldere stem die nog ongebroken was toen ze haar braken: "Dacht je nou echt dat ik hier niet bovenop kwam?"
"De zorg" waarover iedereen zich zorgen maakte en waarin het Regime nog verder gaat hakken had haar klein gekregen: dosis insuline, ongedekt door maaltijd, hypoglycaemische coma, "we stoppen de behandeling". Alsof ze ergens voor behandeld werd in doodsfabriek Osira. Wie is overgeleverd aan de competentie van verzorgenden die op "competenties" zijn geselecteerd heeft niets goeds te verwachten.

En zo was er het telefoontje aan de rand van de gracht op een ongewoon tijdstip. ik zag mijn geliefde verkrampen. Het slechtste nieuws? Schoonvader moet weg uit het revalidatiegesticht waar hij toch niet wordt gerevalideerd en waar men niets weet van ziekten die niettemin wel aan de "competenties" van een of andere huisarts en van "verzorgenden" worden overgelaten. Zij reageert fel op het optimisme dat ik tot dat ogenblik nog koesterde, dat haar vader er nog wel bovenop zou komen, ja, kwaliteit van leven verder ingeleverd, dat wel. Zij verwacht geen herstel meer en dan is het wachten op het onheilstelefoontje van de competenten die hebben toegeslagen.

En intussen knip ik dagelijks mijn mailbox open en zucht zonder veel verlichting dat het onheilsbericht over zekere kameraad er niet is. Nog niet waarschijnlijk.
Misschien moet ik de gebiologeerdheid van die doodsslang afschudden en het een en ander in zijn geest schrijven zoals ik weet dat hij het wil.


15 september, 2013

Zelfs geen hulpeloos antifascisme voorradig

Eerst als tragedie en dan - weer als tragedie, want de clichématige declamatie van wat inmiddels het bekendste citaat van Karl Marx is kan niet van toepassing zijn op het snel herrijzende fascisme in Europa. Hongarije is aan het "wegdrijven" van Europa, geruisloos staan er Romamoordenaars terecht. In Griekenland staan de nazi's in de peilingen op winst en zijn ze intussen zover dat ze er op uitgaan om communisten in elkaar te slaan.

De prefascistische eenmanspartij de PVV staat dezer dagen op de eerste plaats in de peilingen die in Nederland worden gehouden. Nu zijn deze peilingen berucht om hun onbetrouwbaarheid, maar het nieuws van deze eerste plaats vermag geen rimpeling in de oficiële openbare opinie te veroorzaken.

Er kan niet eens een hulpeloos antifascisme geconstateerd worden in Nederland - in Hongarije en Griekenland wordt in ieder geval nog gedemonstreerd en in het laatstgenoemde land is de partij van de andere kant even sterk zoniet sterker dan de fascisten - alleen heeft zij geen knokploegen. Er is geen hulpeloos antifascisme in Nederland omdat het in praktische zin verboden is fascisten fascisten te noemen. Er is zo goed als geen partij die samenwerking met of buigen voor de "ideeën" van de PVV afwijst.

Zaterdag 21 september wordt in Nederland zowel door de prefascisten als door tegenstanders van het huidige o zo toegeeflijke regime gedemonstreerd. Het is voor het eerst sinds 1945 dat ultrarechts een demonstratie aankondigt die wel eens groot zou kunnen uitvallen. Of niet. Ik krijg associaties met de maioria silenciosa die Spínola wilde mobiliseren in Portugal, 28 september 1974, tegen de linkse koers van de Aprilrevolutie. Er is nooit iemand op straat gekomen en Spínola moest aftreden. Misschien valt het mee, zaterdag in Den Haag. Misschien is de achterban van de "PVV" vooral een stelletje kankeraars met een zapbak op de sofa en een legioen anonieme schuimbekkende slechtspellende "reageerders" op internetsites. Misschien.

Fred Teeven wil rust. Dat kan hij vergeten!

door Joke Kaviaar

Er is al een boel gezegd en geschreven over dat zogenaamd humanere asielbeleid van Fred de vluchtelingenjager Teeven. Wat valt er nog te zeggen? Wel... een heleboel. Om te beginnen: wat Fred Teeven doet is eenvoudigweg een kwestie van de gevangenismuren onzichtbaar maken en overal om ons heen plaatsen, met als enige doel de deportatie-pogingen effectiever te maken.



Borgstelling. Meldplicht. Dat zijn er alvast twee. Het verschil met het detentiecentrum is dat de persoon die zich garant stelt je cipier wordt, want die moet zorgen dat je onder toezicht blijft. Doet die persoon dat niet, dan volgt een zwaar gevangenisregime voor de niet meewerkende, en als overlast gevend bestempelde 'illegaal'. O ja, en je bewaker is de borg kwijt. De plannen van Teeven zijn doorspekt met dit soort 'humane', of beter gezegd: wrede oplossingen.
Het is niet voor niets dat we altijd hebben geëist dat de deportaties stoppen, hebben gesteld dat elk mens recht heeft op vrijheid van beweging, dat de vluchtelingen hun eis van het recht op bestaan zo helder hebben geformuleerd. Het gaat er niet om dat mensen op een andere manier gecontroleerd en gedeporteerd willen worden en daarbij hun vrienden of familie als bewakers accepteren. Dat is de kern van de zaak. De rest is gedebatteer over uitvoeringsdetails en dat verzandt al snel in meedenken met het systeem dat mensen in papieren doet stikken. En een cel is een cel is een cel is een cel, en Law & Order Teeven is een meester in goedpraten waarom mensen moeten worden opgeborgen en hoe.

Er zijn duidelijk overeenkomsten tussen het 'humaner' asielregime en de veranderingen in het 'gewone' gevangeniswezen. Het meest duidelijk uit zich dat in bezuinigingen. Zo is: 'minder mensen in vreemdelingenbewaring' geen keuze uit humaniteit, maar uit zuinigheid die voortvloeit uit de algehele bezuinigingen op gevangenissen. 'Minder mensen in vreemdelingenbewaring' is natuurlijk wel een goede krantenkop, want het doet het goed onder mensen die het goed menen voor te hebben met vluchtelingen en die daarom al jarenlang eisen dat de detentie humaner wordt. Daar heb je nog eens wat aan, nietwaar Teeven?

Wat verder opvalt in die hele reeks fantastische verbeteringen van Fred Teeven is vooral dat niets definitief is: er komen geen wetswijzigingen. De PvdA kreeg niet de versoepeling van het buitenschuldcriterium, dat voor veel van hun leden reden was om dan maar wel akkoord te gaan met de strafbaarstelling van de illegaliteit, want wie weet viel die versoepeling er dan nog uit te halen. Voor wat hoort wat...
Nop! Daarvoor zou een wetswijziging zijn nodig geweest en dat is zo lastig weer terug te draaien, dus daar begint de VVD niet aan. Wat voor die versoepeling van het buitenschuldcriterium, waarop zoveel vluchtelingen hoopten, in de plaats komt, levert vooral nog meer ondoorzichtig papierwerk op. De VVD kreeg op voorhand wèl de strafbaarstelling cadeau van de coalitiepartner en dat is, na de implementatie van de terugkeerrichtlijn en daarmee de invoering van de inreisverboden, DE grote wetswijziging op het gebied van migratiecontrole, die als bijkomend voordeel heeft dat elke 'illegaal' zonder meer als 'overlastgevend' en 'crimineel' kan worden bestempeld en dus kan worden opgesloten.
Het is een laffe poging om het verzet tegen de grensgevangenissen een halt toe te roepen! Wie wil er nu opkomen voor de rechten van een op straat rondzwervende 'illegaal' die uit je vuilnisbak eet en in je portiek slaapt en die zich redt met wat noodzakelijke wetsovertredingen om in leven te blijven? En als dat geen reden is om iemand voor crimineel uit te maken, dan is het wel de overtreding van dat inreisverbod of de strafbaarstelling van hun bestaan.
Hoezo juicht nu de PvdA? Dat zal menig lid van deze partij zich wellicht in al zijn of haar naïviteit afvragen. Om gezichtsverlies te maskeren natuurlijk! Om het stemvee erbij te houden! Samsom is een geraffineerd politicus die doet alsof hij wat heeft binnengehaald. De VVD doet alsof ze wat weggeeft, maar het is eigenlijk alleen maar een lening tegen hoge rente. Zo spelen ze samen perfect het spel van doen alsof zij de kiezers hun zin geven.

Ja, alles is uiterlijk vertoon en kan eenvoudig worden teruggedraaid of alsnog niet worden uitgevoerd omdat het te duur is. Neem bijvoorbeeld die bodyscan in plaats van de visitatie. Die visitatie kost niks: alleen een handdoek op de grond en twee bewakers die toch aan het werk zijn, en die erop toezien dat je je uitkleedt en drie kniebuigingen maakt, die in je mond en je oren kijken en in je haren woelen. Het is vernederend ja, en ik kan me voorstellen dat iemand die traumatische ervaringen heeft daar aan onderdoor gaat. Een prachtige belofte dus, die bodyscan, maar die kost wel geld in een tijd van bezuinigingen. Dus of dat doorgaat? Vast niet. En als dat over een tijdje inderdaad zo blijkt te zijn, net als al die andere beloofde regimeversoepelingen in grensgevangenissen die daarvoor niet gemaakt zijn, horen we er niets meer van.

Ik schreef net al: Er zijn duidelijk overeenkomsten tussen het 'humaner' asielregime en de veranderingen in het 'gewone' gevangeniswezen. Dat uit zich ook in de regimeveranderingen die worden voorgespiegeld. Deze zijn exact gekopieerd van de bajesplannen van Fred Teeven. De plannen van degradatie en promotie. De plannen van wie braaf is krijgt wat meer vrijheden, wie stout is krijgt vooral de binnenkant van de cel te zien de hele dag.

Voor een gevangene is iedere verbetering van het regime een verademing. Bodyscans in plaats van visitatie en meer tijd uit de cel mogen, zal voor degenen die erop getracteerd worden een hele verbetering zijn. Gevangenen vergelijken namelijk altijd de omstandigheden van de ene gevangenis met de andere, van het ene regime met het andere, en de ene bewaker met de andere. Dit is het gevolg van hun institutionalisering, ofwel: Stockholm syndroom. De bajes is hun wereld en hun leven en 'buiten' bestaat niet. Niet de opsluiting zelf wordt nog aangevochten maar de manier waarop. En vechten wordt gaandeweg smeken. Meer ligt ook niet in de macht van de gevangene, zo lijkt het. Hij of zij zal vooral trachten bevriend te raken met de bewakers, om kleine gunsten te verkrijgen. Summiere veranderingen worden voorzichtig bepleit en indien een fractie daarvan wordt bereikt is dat een enorme overwinning. Wat moet je anders, als je opgesloten bent en nergens invloed op kunt uitoefenen? Je staat met je rug tegen de muur.

In een breder perspectief geldt dat voor het vreemdelingenbeleid ook. Wie erdoor geketend is, streeft na een tijd niet langer naar het kwijtraken van de ketenen, maar naar iets lossere ketenen, iets meer bewegingsvrijheid. Door hier een pietsie aan toe te geven kan een gevangenisdirecteur, of in dit geval een staatsssecretaris Teeven, bereiken dat het protest en het verzet wordt opgegeven. Hier heb je een afgekloven bot, en nu niet meer zeuren verder anders krijg je helemaal niks meer. Het wordt ondubbelzinnig duidelijk gemaakt dat meer er niet in zit en zinloos is om na te streven. Voor de gevangene: hij zal gevangen blijven zitten. Voor de vluchteling: hij zal gedeporteerd worden.

Wat betekent dit voor het verzet en het protest vanuit de Nederlandse bevolking tegen het 'asielbeleid'? We worden nu geacht blij te zijn. Het wordt humaner! Hoera! Op het journaal zag ik vluchteling Yunis uit de Vluchtflat reageren op de beloofde afschaffing van de visitatie. Dat kan Teeven in zijn zak steken, met dank aan de NOS die al het andere wat Yunis daar ongetwijfeld heeft gezegd eruit knipte, zodat kritiek op het beleid achterwege kon blijven. Wat het publiek zag op het journaal was een schijnbaar tevreden man uit een ver land die genoegen leek te nemen met de plannen van Teeven. Dus nu niet meer zeuren verder! Maar Younis weet, en ik weet, dat wat de vluchtelingen werkelijk willen, de vrijheid is, dat wat ze willen, is niet steeds meer opgepakt te worden, niet steeds meer achterom hoeven te kijken, niet bang hoeven te zijn voor deportatie. Dat is waarvoor ze actievoeren! Aan dat alles verandert niets. Hoe netjes je je ook gedraagt. Maar door het toewerpen van dit bot hopen velen dat er meer botten zullen volgen, en misschien zelfs ooit het bot waarop ze zitten te wachten en dus zullen ze beleefd wachten op meer, op het bot met vlees dat verblijfsvergunning heet, dat nooit zal komen. Fred Teeven weet dat. De PvdA weet dat (nietwaar, Samsom?), ik weet dat. Wij allemaal weten dat. Het is zoals de werkgroep Deportatieverzet al zei: een dode mus, die nog stinkt ook. Dus wat betekent dit voor het verzet? Dat het niet mag worden gestaakt! Integendeel.

Versoepeling van regimes voor braverikken, verzwaring voor slechterikken. Daarvan is alles doortrokken bij ijzervreter Fred Teeven. Het is een verdeel- en heersspelletje waarmee mensen kunnen worden zoetgehouden. In de buitenwereld zie je dat. Maar in de bajes zie je dat nog beter. De bajes is de samenleving in het klein. Het is de geconcentreerde versie ervan. Als één persoon tijdens het luchten ruzie krijgt met een bewaker en weigert de cel in te gaan, gaat de hele bajes in 'lock-down' en is iedereen daar de dupe van. Dat wil je niet op je geweten hebben, dus geef je toe. Zo voorkomt men opstanden, zo speelt men mensen tegen elkaar uit. Dat leer je op de basisschool al: als de leerling die kauwgom op de stoel van de juf heeft geplakt, zich niet meldt, moet de hele klas nablijven.

Braaf zijn en alles komt goed. Maar niet heus, want gedeporteerd wordt je toch. Het is een worst voorhouden. Het is goed gedrag belonen, waarbij de definitie van 'goed' wordt bepaald door wie de baas is. Het is 'slecht' gedrag bestraffen, waarbij de definitie van slecht wordt bepaald door wie de baas is. De lat voor 'goed' ligt hoog. Heel hoog. Onbereikbaar. Meewerken aan uitzetting. Meewerken aan controle. Je beschikbaar houden. En met de inreisverboden die er al zijn, en de strafbaarstelling die eraan komt, betekent het: stomweg niet meer in dit land rondlopen. Wie kan zich daar nu aan houden?! Heeft het dus zin om je 'goed' te gedragen, anders dan om in die gevangenis wat vaker te mogen luchten voor je het land wordt uitgegooid?

Het streven van Teeven is om gewillige deportatieslachtoffers te creeëren, zoals hij modelgevangenen creeërt. Gevangenen die niet in opstand komen en niet in hongerstaking gaan. Uiteindelijk gaat het erom de wil te breken. Onderwerp mensen maar lang genoeg aan voorwaarden en controle, aan straffen en belonen, aan opsluiting en vernedering, en ze worden als was in je handen, als vee dat zonder mokken naar het slachthuis kan worden geleid. De enkeling die in verzet volhardt, word keihard aangepakt en onderworpen aan martelmethoden als kou en slaapdeprivatie, aan intimidatie. En de demonstranten zullen verdwenen zijn, want als zij de slachtoffers niet horen huilen, protesteren, jammeren, en om hulp meer roepen, dan vinden die slachtoffers het blijkbaar niet zo erg meer dat ze slachtoffer zijn. Misschien zijn er wel geen slachtoffers meer. Misschien heeft Fred Teeven wel gelijk, en heeft de PvdA gelijk en is alles nu toch nog helemaal goed gekomen!

Maar nee toch!? Alles wat hier gedaan is, is rust in de tent creeëren. De regeringscoalitie van VVD en PvdA staat voor grote bezuinigingen in een tijd waarin 'het volk' geen vertrouwen meer in hen heeft. De rijen moesten worden gesloten, maar wel zoveel mogelijk aan de rechterkant van het beleid. Rust, dat is wat Fred Teeven heeft willen bereiken. Rust in de coalitie, én rust op straat. En dát mogen we niet laten gebeuren! Daarom moeten we het 'humanere' asielbeleid herkennen voor wat het is: een nog grotere gevangenis! Een zelf te verkiezen gevangenis, die juist daarom zo wreed is.

Al die mensen die slachtoffer hiervan zijn, 'braaf' of zogenaamd 'crimineel', vluchteling, migrant, gevangene, hebben de macht in handen om te weigeren een verborgen slachtoffer te zijn. Om duidelijk te maken aan iedereen die dat zien en horen wil, dat het niet in orde is. Dat de jacht nog voortduurt, dat de kooien er nog steeds zijn, en dat dit op moet houden. Zeg het en roep het, dat je vreest voor je leven, dat je voor de keuze wordt gesteld mee te werken aan een beleid dat je het leven wil afnemen, en zoniet, dat dan geweld zal worden gebruikt!

Zwaardere regimes, zegt Teeven. Maar die bestaan al, zeg ik! Dat gebeurt al! Mensen belanden al met regelmaat in de isoleercel, in de landelijke afzonderingsafdeling in de zwaarst bewaakte bajes in Vught, of in één van de beheersafdelingen die 'ons' land 'rijk' is. Het grote verschil zit hem erin dat deze regimes nu worden verplaatst naar de grensgevangenissen, als we Teeven goed begrijpen. Het komt allemaal nog meer binnen handbereik om ze toe te passen.

Laat het duidelijk zijn: Teeven deelt stroop uit, uit dezelfde pot waar hij altijd al stroop heeft uitgelepeld. Hij deelt azijn uit, uit dezelfde fles die hij altijd al heeft gebruikt. Eigenlijk verandert er niks. Laat je niet voor de gek houden! Laten wij ons niet voor de gek laten houden!

Laat met de zogenaamde verbeteringen van Fred de vluchtelingenjager Teeven de strijd om de vrijheid niet doodbloeden want de vrijheid is nog lang niet bereikt. De vrijheid is nog even ver verwijderd als voorheen en misschien zelfs nog verder als die strijd nu gestaakt wordt om aan dat bot te gaan knabbelen, hongerig als we zijn. Ik zeg dit tegen iedereen die zich de afgelopen jaren, decennia, heeft ingezet voor deze strijd, die een lange is en vaak zo hopeloos lijkt. Is dit een succes? Is het nu klaar? Gaan we het er nu bij laten zitten? Gaat Fred Teeven de rust krijgen die hij wil? Nee toch?!

Ik zeg: Fred Teeven wil rust maar dat kan hij vergeten! Tot alle kooien zijn afgebroken, tot alle ketenen zijn stukgeslagen, tot alle controle - die van grenzen, van vingerafdrukken en van DNA, die van meldplicht en borgstelling, opsluiting en deportatie, die van paspoort, ID-bewijs en andere papieren - totdat alles dat de mens tot nummer reduceert om hem of haar te kunnen controleren en deporteren, is vernietigd.

In een grotere gevangenis is een mens niet meer vrij, maar juist meer opgesloten! In een grotere gevangenis zijn nog meer mensen bewaker en nog meer mensen geketend. En zo komt er een dag dat de bevolking nog louter alleen bestaat uit bewakers en gevangenen! Daar werken we niet aan mee!

Stop de gevangenismaatschappij! Laat niets minder dan vrijheid ons doel zijn.

14 september, 2013

De zon schijnt niet als zij weg is

Nog wat veelbetekenende nummers uit het laatste uur van Radio Noordzee Internationaal, 31 augustus 1974, 19.00-20.00u


Ain´t no sunshine, Bill Withers


Tears in the morning, Beachboys. In de tijd waarin zij alleen in de Lage Landen nog deukjes in pakjes boter sloegen en er zelfs gingen wonen als ik het goed heb.
Dit nummer was uit de begindagen van de Nederlandse programma's op RNI, 1971. De pianoextraductie is van Daryl Dragon, The Captain van Tennille.


Will you still love me tomorrow?, Four Seasons
Uit 1968, waarschijnlijk zal ik het toen afgewezen hebben uit loyaliteit jegens Dusty Springfield, niet wetende dat het eigenlijk van de Shirelles was.
Vioolsolo voor het traaneffect tegen het einde.

13 september, 2013

Hommelfabricage

Een "keukenprogramma" - zo noem ik het maar, iets wat aanstaat op de televisie tijdens de afwas - Harvest 2013. Een te enthousiaste kok springt in het rond tussen ooftoogstende lieden, velen uit "het nieuwe Europa" - hetgeen geen nieuws meer mag heten. Over bestrijdingsmiddelen wordt zedig gezwegen.
Wat voor mij wel nieuws is, is dat er grootschalig hommels worden geïmporteerd in Groot-Brittannië, dat zelf niet voldoende vliesvleugeligen herbergt om bestuiving te kunnen garanderen. Hommels worden ingevoerd van hommelfabrieken in Slowakije, wordt er monter gezegd.

De Britse hommelbescherming [mooie gedachte dat er zo'n instelling is] maakt zich zorgen over het invoeren van ziekten met die massaal gekweekte importhommels. Dan blijkt dat er al jarenlang hommels worden ingevoerd, ook uit België en Nederland. Dit naar een beursgenoteerd reuzebedrijf klinkende concern houdt zich in Nederland bezig met hommelkweek. Vorig jaar is een kwekerij in Weert wegens te weinig winst gesloten.

We kunnen gerust zijn:
Hommels zullen een onderdeel blijven van de productenreeks van Bioline.

Ik vind hommels als deel van een "productenreeks" niet geruststellend klinken.

12 september, 2013

Het teergevoelig hart van de wind

De heruitgave uit 1978 in harde kaft op groot formaat en in de destijds typerende Elseviervormgeving vermeldt niets over de herkomst van de verhalen van Godfried Bomans uit 1954. Ze zijn niet in een sprookjesbundel opgenomen naar mijn weten.

Met de nalatenschap is door die uitgeverij, die tenslotte zelf geheel verkwanseld is, buitengewoon slordig omgegaan, wat al blijkt uit het onvermeld laten van oorspronkelijke editiegegevens. De drie gebundelde verhalen zijn in 1953-54 geschreven voor de Co-op als reclameuitgaven. Er waren er nog drie die net zo goed ook in de bundel hadden kunnen staan. De jaren vijftig, de nadagen van het inzetten van Echte Schrijvers voor reclame die in de verhalen geen enkele rol speelt: de uitgave is de reclame zelf. Ik denk aan de vooroorlogse Sprookjes van Vader Haas door Felix Ortt voor Haas Azijn en bovenal natuurlijk aan de Verkadealbums.

Zijn dit verhalen voor kinderen, Jan de zebra, De ijdele engel en Het luie jongetje? Misschien zie je juist als kind de diepte van de verhalen en ontgaat deze de volwassen lezer(es) dan. Het is met Bomans wat de bezorger van zijn Verzameld Werk schrijft:
Officiële letterkundige erkenning heeft hij nooit gekregen. Daarvoor was hij misschien te geliefd, en dat wekt afgunst op, dat mag in Nederland niet. Zijn invloed wordt nog altijd onderschat.
Is dat zo typisch Nederlands om schamper te doen over een schrijver die - dat zal ik Brouwers wel nageven - te veel de Bekende Nederlander avant la lettre was en te weinig schreef? Maar dit bezwaar kan het punt niet zijn. De populariteit?
Afgunst moet een rol gespeeld hebben. Dat Remco Campert als prozaïst overduidelijk schatplichtig aan hem is kun je beter niet zeggen, het bedreigt Campert. Hetzelfde geldt/gold voor Jan Blokker.
Het Nederlandse taalgebied is echt niet zo klein, daar ligt het niet aan. Behoorde hij niet bij het juiste coterietje?

Bomans heeft mij op het spoor van François HaverSchmidt en Arthur van Schendel gezet, geen van beide roomse schrijvers - de roomsheid van Bomans zou voor mij eerder een beletsel geweest zijn. Als Carmiggelt zegt dat Bomans een groot schrijver was maar dat je dat niet mag zeggen diskwalificeert het Carmiggelt ook weer. Ad infinitum.
Ik weet het niet en daar laat ik het maar weer even bij.

11 september, 2013

De parlementaire weg naar het socialisme eindigt op een met bloed doordrenkte sofa


Het was een dinsdag, net als in 2001. Het belangrijkste nieuws kwam in die dagen nog via de krant, eventueel radioactualiteitenrubrieken. Dat het ernstig was, was duidelijk. Hoe ernstig zou pas de dag erna en verder blijken. Er was voor de fascisten die het leger leidden geen uitgebreid inlichtingengesnuffel voorafgaand aan de staatsgreep nodig: Chili ging door voor een parlementaire democratie, "links" engagement was gewoon openbaar.

De afrekening van de heersende klasse met het gewone volk en de organisaties ervan of die namens het volk meenden te spreken bleek diep - het geweld is te zien in bovenstaande korte film, van naar ik meen Ken Loach. De spreker/zanger is anoniem.

Het verhaal dat meteen in de wereld werd gebracht was dat Allende was aangetroffen op een met bloed doordrenkte sofa. Zelfmoord. We hebben overwogen een spandoek te maken "De parlementaire weg naar het socialisme eindigt op een met bloed doordrenkte sofa", wat een zeer breed of hoog spandoek gevergd zou hebben. Het werd dus "De parlementaire weg naar het socialisme loopt dood". Nu ik er over nadenk is die ook niet zo slecht als hij toen leek.

Voor ons stond het vast dat het verhaal van Allendes zelfmoord de eerste grote leugen van het fascistisch gespuis was. In zekere zin had hij wel degelijk zelfmoord gepleegd, zei de meest proletarische kameraad, hij had het volk moeten bewapenen en iet moeten vertrouwen op het leger - daaruit bestond zijn zelfmoord.
Jaren later kwamen er ooggetuigeverklaringen dat hij wel degelijk zijn eigen leven had genomen, in overeenstemming met zijn laatste radiotoespraak waarin hij zegt dat zijn leven ten einde is. Waarom hem dit verwijten of het niet geloven? Een laatste daad van zelfbeschikking van iemand ie zich niet aan verraders over wilde geven die hem ofwel ter plekke zouden vermoorden of nog erger, volgens hun lynchjustitie op termijn laten afmaken.

Van Victor Jara is van begin af aan bekend geweest dat hij vermoord is. De dood van Pablo Neruda, niet lang na de staatsgreep, is en blijft verdacht - pas nu is te horen dat dit eigenlijk onderzocht moet worden.

Operatie Djakarta, zo heette de staatsgreep in legerkringen, want het afslachten van vele "communisten" zoals in Indonesië 1965-66 leek een lichtend voorbeeld.
En de leugen van de terugtredende staat en de tucht van de markt werd gelanceerd godbetert in het Chili van de gorilla's.

Maar de geschiedenis is van ons en ons staan de lanen op weg naar een betere maatschappij open.


(Gelukkig ben ik niet te zien terwijl ik die laatste zinsneden uit zijn laatste toespraak hier tik).


10 september, 2013

Exorcisme? Niks mee te maken!


Makker Keith Hebden in priestergewaad bestraffend toegesproken door smerissen die eisen dat hij het exorcisme van de wapenbeurs in Londen (DSEI) staakt. De hele dienst duurde niet langer dan een kwartier, maar dit was de macht nog te lang.
Verslag hier, de liturgie hier.

09 september, 2013

Vredesbeweging uit coma?

Veel mensen waren er niet op de been in de VS dit weekeinde, maar genoeg om tot de conclusie te komen dat de vredesbeweging uit haar winterslaap, zoniet uit coma is ontwaakt. De opmerkelijkste demonstratie vanuit mondiaal standpunt was er een die officieel geen demonstratie was: een wake van zo'n honderdduizend mensen op het Sint-Pietersplein in Rome, onder leiding van de paus. Maar inmiddels weten we wel dat de regimes van het Rijk geen boodschap aan een pauselijke boodschap hebben.

08 september, 2013

Zomerbeeld 2013 - 6

Schaatsenrijders in de zomer...

07 september, 2013

Binnenlopend schip

Eigenlijk wilde ik ingaan op een opname van het laatste uur van Radio Noordzee die ik ontvangen heb van iemand die het van een echte band gedigitaliseerd heeft, (waarvoor dank) compleet met interferentie van de echte Radio Gdańsk (andersom natuurlijk in feite).
Een van de veelbetekenende titels van dat laatste uur, 31 augustus 1974:

My ship is coming in, Walker Brothers
Aan de toon zou je niet zeggen dat het een blije tekst heeft... Misschien dat het daarom gekozen is.
De Walker Brothers waren in staat van bepaalde nummers schitterende blue eyed soul te maken, het is er aan af te horen.
Van Stay with me baby is hun versie de beste, met alle respect voor Lorraine Ellison of Sharon Tandy. Kermen, daar houd ik niet zo van, inmiddels is het trouwens zelfs de norm.
Ook wat dit nummer betreft ben ik geneigd de Walkers te prefereren.


Het origineel door Jimmy Radcliffe


Via bovenstaande verneem ik dat het tamelijk onnozele This diamond ring van een Zoon van zijn Vader en diens Bandje oorspronkelijk voor de Drifters bedoeld was en het eerst door Sammy Ambrose op de plaat gezet is.
En dan blijkt het northern soul...

Volgende week verder.

06 september, 2013

De farce en het wijnglas

Het zou kunnen dat de Russische president tijdens het samenzijn in Sint-Petersburg heeft gezegd dat hij Syrië althans het al-Assadregiem blijft helpen, of het nu wordt aangevallen door de VS of niet. Maar in Moskou zal men nog steeds zo wijs zijn geen wereldoorlog te riskeren.
Op hoog niveau wordt door pratende (mantel)pakken ernstig afgewogen hoe er gebombardeerd zal worden, met welk doel - het hoogste woord gevoerd door de supermacht waar geen kwart van de mensen hun innig geliefd Israel op de kaart kan aanwijzen, dus Syrië al evenmin.
Het meest gebruikte en inmiddels misbruikte citaat van Marx de laatste jaren is dat van de tragedie en de farce. Syrië lijkt op een herhaling van "Irak". Maar bommen op je dak krijgen is nooit een farce.



Het verschil in kledingparadigma tussen de spreekster, in het begin moeilijk te verstaan, en het pratende van niets wetende pak is niet zo groot. Maar zij vertegenwoordigt het Syrië dat uitgemoord mag worden door de vrijheidsstrijders van de CIA met hulp van eventuele bombardementen.

05 september, 2013

Zdwórz, 1990

Zdwórz heette de bestemming die onze gastvrouwe in Warschau als kampeeroord voor ons had uitgezocht. Niet te ver van de stad en toch helemaal buiten, bij een meer en bij de bossen. We moesten maar kijken hoe het er was, als het beviel ging ze er later zelf naar toe.

Een busreis van ruim twee uur brengt ons bij een halte op een punt waar zo goed als geen huis staat. Er bestaat eenvoudigweg niet zoiets als een dorp Zdwórz. Er is een camping, een kampwinkel, een schoolgebouw dat bij nader inzien als discotheek dienst blijkt te doen, een café en ... nu ja, nog een café, maar dat heet dan dancing. Op het terrein van de camping bevindt zich het 'punkt gastronomiczny', waar men in de rij kan staan voor friet en worst, of - ander loket - voor een ijsje. Dat is zo ongeveer het dorp.

Het kampeerterrein ligt aan een meer dat voor het grootste deel door rietkragen buiten het zicht valt. Wat het in Polen menigmaal terugkerende gevoel 'ach gut, de jaren vijftig' oproept is het strand: een beetje zand en vooral veel gras, bezaaid met plukjes gezin in degelijke zwempakken. Een soort kruising tussen Muiderberg, het armeluis-Zandvoort van decennia her, en de Sloterplas. Foto: Dolf Kruger, maar dan steeds als levende werkelijkheid voor je ogen. In het meer gaat men zwemmen, of eigenlijk mag het die naam niet hebben, want het water blijft tot nu-ben-je-echt-van-iedereen-het-verst ondiep. Waterplanten, kiezels (of mosselen?) en modder maken het geen onverdeeld genoegen het water in te gaan.

Voorzover het mogelijk zou zijn te zwemmen in dit ondiepe water maakt het gedisciplineerde te water gaan van de Polen dit juist onmogelijk. Er is een piepklein stukje meer met touwen afgezet, en het is een raadsel hoe er zoveel mensen in zo'n klein stukje water passen. Op het land beramen horzels en daasvliegen (zijn die beesten niet ook erg jaren vijftig?) voortdurende aanvallen.

Aan de andere kant van de weg liggen bossen waar je uren in kunt wandelen, en waarin herten, kikkers en wespen de enige opvallende levende zielen zijn die je tegenkomt. Af en toe lijkt de bewoonde wereld zich aan te kondigen in de vorm van een korenveld, waarin klaprozen, oot en korenbloemen als bijzonder talrijk opvallen. Onze Warschause gastvrouw, biologe, noemt het een zegenrijk gevolg van de hyperinflatie dat de boeren geen bestrijdingsmiddelen meer kunnen bekostigen. Dat scheelt een hoop gif, en inderdaad, zulke mooie akkers zie je in Nederland niet. Velden met ooievaars doen je zelfs twijfelen aan de rampenverhalen over 'het milieu' in Polen, vooral ook omdat de bomen er goed bijstaan. Maar Zdwórz is niet Silezië, dat de rook van Oost-Duitsland en Bohemen ook nog eens meekrijgt.

Wij zijn beslist de enige niet-Polen die Zdwórz op dat ogenblik met een bezoek vereren. Auto's met buitenlandse kentekens blijken te behoren bij Polen die het 'gemaakt hebben' in het buitenland. Met het pellen van bollen? Een echtpaar verrast ons met een conversatie die wij niet alleen helemaal horen, maar ook zo goed als helemaal kunnen volgen. Wat ze spreken klinkt naar Twente of Achterhoek. Landgenoten? Ten antwoord stappen ze meteen in een Polski Fiat, het zijn dus leden van de minderheid der Volksduitsers waar Herr Kohl zich zo druk voor gemaakt heeft na de Wende. Het Europa der Volkeren aanschouwelijk bij het doucheblok op een afgelegen camping in Polen.

Het bezit van een draagbare cassetterecorder is een zichtbaar en hoorbaar statussymbool voor de kampeerders, net als het Fiatje dat steeds bij de tent staat. Fel en verbeten biedt men tegen elkaar op in hooggezongen disco van Italiaanse zangeressen die op hun boezem geselecteerd zijn, niet op hun stem. Onze naaste buren, de man met een panslavisch ogende baard, zetten tegen het Italiaanse geweld Poolse muziek in van het genre dat in Nederland 'Nederlandstalig' of 'piratenhits' zou heten. Het diepe Midden-Europa van het gewone volk: frites, worst en makkelijke moppies. Niet wat Kundera of Konrád bedoelen als ze het over Midden-Europa hebben en daarom waarschijnlijk waarheidsgetrouwer.

De kampwinkel heeft 'vandaag helaas geen brood', geeft men met een korzelige lach te kennen. Het blijkt al snel dat er achter dit staaltje van post-socialistische distributiekunst meer schuilgaat dan onvermogen.

Er is een duidelijke taakverdeling tussen kampwinkel, kampcafé en dancing. De belangrijkste waar in de winkel bestaat uit bier, merk: Staropolskie, dat men in kratten tegelijk ophaalt. Het inleveren van een leeg flesje of lege krat wordt door de winkelier automatisch beantwoord met het aanreiken van een vol flesje of een volle krat, een transactie waarbij verder geen woord valt. Het is niet te zeggen of dit voortkomt uit een slecht geweten: er wordt, tegen de nieuwe wetgeving in, ruim vóór een uur 's middags alcoholische drank verstrekt. De gevolgen zijn er naar. Om tien uur 's ochtends staat menigeen met roodaangelopen hoofd, pilsfles in de hand, onbekwaam te brullen. Voor dit genoegen tekent de kampwinkel.

Het café levert sterke drank: wodka en jenever. Doordat de consumptie van deze drank zich in het lokaal afspeelt kan ik over de effecten van deze alcoholica verder niets zeggen. De dancing levert bier, merk Kasztelańskie. Gedanst wordt er niet. Op de zandheuvel waarop de dancing zich bevindt staan enkel uit boomstronken opgetrokken zitjes en tafeltjes. Hieraan drinkt men. Als gekke buitenlanders drinken wij uit een glas. Dit blijkt nog grappiger dan de vraag naar brood. De Poolse klanten drinken uit het flesje, en bestellen niet één rondje en, nou-ja-vooruit-doe-me-er-nog-maar-eentje, zoals getrainde Amsterdamse horecabezoekers - de Polen kopen meteen een stuk of vijf flesjes tegelijk. In twintig seconden wordt er een achterovergeslagen. Dan begint men aan het volgende. De taak wordt zwijgend en met een ernstig gezicht uitgevoerd. Zijn de vijf op, dan gaat men met de lege flesjes naar de bar en krijgt men weer vijf volle.

Een enkele klant haalt het einde van de eerste flesjesronde al niet ongeschonden. Op ons eerste terrasbezoek zien we binnen vijf minuten twee mannen hun broek volpiesen: zelfs niet in staat het op te houden, laat staan naar de latrine te wankelen. Het weet ze niet te weerhouden van doordrinken, en evenmin van autorijden. Waggelend, regelmatig omvallend, loopt men mopperend weg als het geld op is of zelfs de kastelein het schenken niet meer verantwoord acht. Men bereikt tenslotte de auto, ploft schijnbaar bewusteloos horizontaal op de achterbank en dan, als je even niet hebt opgelet, is de auto toch weg. Gelukkig zijn auto's schaars op de weg tussen Gąbin en Płock‎.

Het Poolse bier is van het pilsener type, minder bitter dan het gangbare Nederlandse soort en dus - vinden wij - lekkerder. Dat vinden ook de Poolse jongens die op een gegeven ogenblik op de stronken naast ons gaan zitten. "Lebe das polnische bier, Polen über alles", laten ze luidruchtig weten. Zaak om even duidelijk te kennen te geven dat wij geen Duitsers zijn. Nederland, dat vinden ze wel lollig. Wat spreken ze daar? Houdt men er ook van skinheads? Punk is absoluut passé, je moet skinhead zijn in Polen. Ik voel me niet erg op mijn gemak, twee weken geleden nog zijn mensen die ik ken in Berlijn afgetuigd door skinheads. Hoe hierop te antwoorden zonder de waarheid veel geweld aan te doen en toch ook zonder eventuele ultrarechtse sympathieën van onbekende Poolse jongens te kwetsen? Want drinken in de zon kan snel tot agressief gedrag leiden, en waar is het goed voor?

Ach, in Nederland hoort het meer bij voetbalvandalisme, en dat vinden de meeste mensen niet leuk, zeg ik zo achteloos mogelijk. Mijn metgezellin neemt de zaak griezelig laconiek op. 'Zijn jullie skinhead?' vraagt ze. Rare vraag: ze hebben beide haar van normale lengte, de ene zelfs met coupe soleil. In de Nederlandse jeugdcultuurverhoudingen zou ik ze als 'mod' bestempeld hebben.

'Ja wij zijn skinheads', zegt de jongen met het tweekleurige haar apetrots. Brede grijns, en nog eens een bevestiging. Voor mijn metgezellin het overtuigende bewijs dat het onschuldige jongens zijn die niet weten waar ze het over hebben. Wij zijn zeker niet door het oog van de naald gegaan. Neem nog een Kasztelańskie!

- Uitspraak van de plaatsnamen in deze brief: Zdwórz = Zdvoezj; Gąbin = Gombin; Płock‎ = Pwotsk.

- Oorspronkelijk verschenen in Arcade - Jaarboek voor Ambulante Wetenschappen 4