20 september, 2013

Het optimisme van Han van der Horst


Dubbele boterham met kaas - 9

Van het gezelschap van de Federatie van Vrije Socialisten in Amsterdam heeft naar ik kan overzien slechts een betrokkene de status van Enigszins Bekende Nederlander behaald: Han van der Horst, vakhistoricus die kan vertellen, een zeldzame en te koesteren eigenschap. Vreemde eend in de bijt op een site van een omroep die ik nu in 2013 met geen tang wil aanraken. Destijds de Bedachtzame - iets wat men wellicht makkelijk uitstraalt als pijproker, in welke hoedanigheid hij hier al als driejarige staat afgebeeld.

Han hoorde bij het op een bepaalde manier selecte gezelschap dat regelmatig voor de deur van de Universiteitsbibliotheek stond, nog steeds een bezigheid van sommigen. Pauze nemen, roken? Ik was gewend langs te fietsen en hem te groeten, op zekere dag riep hij mij toe: "Ik ben lid geworden van de PvdA!" Het einde van een verbintenis aan een anarchistische organisatie die ik ook voor gezien heb gelaten niet zolang nadien. Dat lidmaatschap van de PvdA moet alweer een tijd voorbij zijn want verraad aan de arbeidersklasse verdraagt hij naar eigen zeggen niet (iets wat ik in 1974 al reden genoeg gevonden had geen lid te worden, maar ik kan de afweging wel volgen - en het was de tijd van het kabinet-Den Uyl).

In het algemeen wordt 1945 tot 1973 als de gouden tijd van het kapitalisme beschouwd, het laatste jaar dient als markeringspunt vanwege de oliecrisis waarvan we ons nog steeds kunnen afvragen hoezeer zij echt een crisis was. Maar de eerste helft van de jaren zeventig zijn het keerpunt wat betreft de realisatie van de meerwaarde die steeds moeilijker geworden is. Een probleem inherent aan het kapitaal, niet aan "de maatschappij" die er wel door getekend wordt.

Zijn de jaren 1950-2000 de beste jaren van Nederland? Vanuit het gezichtspunt van het goudgerand kapitalisme wel, en ik kan een soortgelijk verhaal vertellen - ik heb het kortelings nog gedaan over mijn opa - over grootvader en vader die nu betrekkelijk gemakkelijk te genezen zouden zijn geweest zodat ik hen in ieder geval heb ingehaald.

Een anarchistisch substraat is er gebleven bij Han: hij is optimistisch. Als er inspiratie gehaald wordt uit die beste jaren van Nederland, dan kunnen "we"... We?
Ik denk aan het Nederland vol van islamdeskundigen, de gesubsidieerde scheldpartijen op machtelozen en zie geen grond voor dit optimisme.
Wat ik omstreeks 1973 niet wist en nu wel overzie is dat Van der Horst en ik een degelijke industrieproletarische achtergrond gemeen hebben in Schiedam.
Daar wordt zijn boek over de beste jaren van Nederland gepresenteerd, morgen 21 september:

Datum: zaterdag 21 september
Tijd: inloop 15.00 uur, start 15.30 uur
Locatie: Museumcafé van het Stedelijk Museum Schiedam, Hoogstraat 112, 3111 HL, Schiedam

(Deze Dubbele Boterham is niet bestemd voor publicatie in papieren vorm. De reeks wordt geïncorporeerd in een rubriek te noemen Ongedoofd vuur in anarchistisch tijdschrift De AS en dit memoirestukje over Han van der Horst zal daar wel zijn plaats in vinden).

Geen opmerkingen: