21 juni, 2013

De giraf en de klasseoorlog

De historie van steden in Noord-Amerika gaat niet terug tot de tijd waarin de opkomst van de stad samengaat met de vorming van de klasse die bourgeoisie heet. De machtigen in de VS hebben principieel niets met steden: hun ideologische bagage wordt gevormd door een verbeeld platteland, waar Fatsoen en Ouderwetse Degelijkheid vooropstaan, geen stadse fratsen. De aanval op wat een stad een stad maakt gebeurt er dan ook veel openlijker en harder dan in Europa, waar de heersende klasse in navolging van het grote voorbeeld aan de overkant van de oceaan de stedelijkheid ook de oorlog heeft verklaard.

De stedelijkheid en het proletariaat, die nog meer bij elkaar horen dan de bourgeoisie en de stad, en dat in de VS dan ook hardnekkig en ontkennend middle class wordt genoemd, alsof er nog mensen "onder" zijn. De bourgeoisie had, zeker in de Republiek, haar buitenverblijven waar men de benauwdheid van de stad juist kon ontvluchten. De klasseoorlog gaat ver, zeer ver. Het is moeilijk peilbaar waar de klasserancune van VVD-ers en hun PvdA-kaartdragende hulpjes vandaan komt. Wat betekent het opheffen van een bibliotheek of een orkest op een (overigens ook fictief) begrotingstekort van vele miljarden? Niets meer dan het gat dat achtergelaten wordt en het ongemak en gemis voor degenen die er werkten of gebruik maakten van de voorziening. En wie zich er druk over maakt moet concurreren met hulpbehoevende bejaarden die moeten "omdenken" over hun hulpbehoevendheid, want bejaardenzorg kan Nederland (en vast niet alleen Nederland) zich echt niet meer permitteren.

In Detroit, Michigan, is het sinds enkele jaren een attractie om de bezoekers van de dierentuin de giraffen te laten voeren. Je mag er vanuit dierenbevrijdingsstandpunt tegen zijn, een dierentuin is bij uitstek iets wat bij een stad hoort. Degenen die Detroit de oorlog hebben verklaard vinden het dan ook een erezaak om de giraffen te verpatsen - niet omdat dit het begrotingstekort helpt verkleinen maar omdat het de Detroitenaren zal leren dat een dergelijke attractie niet voor hen is.

De aanleiding tot de golf van opstandigheid in Turkije was het beoogde volbouwen van een van de laatste parken in İstanbul. In Turkije is nu ruim tien jaar de anti-grootstedelijkheid aan de macht, het al even denkbeeldige Nette Platteland en het kleine stadje waar vrouwen tenminste een sluier dragen en waar bier of zwaarder spul alleen in het geniep gedronken worden en waar Het Boek in ere wordt gehouden. Het kemalisme moge veel ontleend hebben aan de politieke ordening in de VS, de omfunctionering gaat ook al gelijk op met die in Noord-Amerika.
Waar gaat dit heen?

Ik kan momenteel eerlijk gezegd nog niet eens hopen, laat staan verwachten, dat het idee van de radencommunisten en de meeste anarchisten over de vormgeving van de Omwenteling ook echt uitkomt: in 1905 heetten de besluitvormende vergaderingen raden, naar het Russische совет [sawjèt] dat ook saamhorigheid en harmonie impliceert. De democratie die op straat ontstaat. Nu Algemene Vergadering genoemd.
Zien we het voor onze ogen gebeuren, in Brazilië en Turkije bijvoorbeeld?
Ik durf nauwelijks te kijken... De stad slaat terug - en dan?

Geen opmerkingen: