Van de site van een stadsdeel van Amsterdam dat in het kader van het dichterbij brengen van het bestuur bij de burger opgeheven is, De Baarsjes, reden om het voor de zekerheid in extenso over te nemen:
Joop Westerweel, de redder van Israëls jeugd
uit het boek: 'Ik neem het niet' van Werkman onder het hoofdstuk: Verzet zonder geweld.
De onderwijzer Joop Westerweel (hij was hoofd van een Montessorischool in Rotterdam toen de oorlog uitbrak) heeft er nooit aan gedacht de vijand met een wapen in de hand te bestrijden: hij was overtuigd pacifist en bleef dat, ook in de bezettingstijd. Desondanks is hij één van de grootste verzetshelden van de jaren 1940-'45 geworden. Onder zijn leiding zijn enkele honderden joodse meisjes en jongens, Palestinapioniers, die hier een opleiding kregen, over de grens gebracht. In het voorjaar van 1944 werd hij gearresteerd bij de Belgisch-Nederlandse grens en naar Vught gebracht, waar zijn vrouw reeds gevangen zat. Op 11 augustus stond hij voor het executiepeleton. In Israël herinnert het 'Joop Westerweel-woud' aan de onverzettelijkheid van deze man, die enkele honderden pioniers van dit jonge land van de dood wist te redden.
In de jaren dertig kwamen veel Palestinapioniers ons land binnen. Joodse jongeren die op de vlucht waren voor het opkomend fascisme in Duitsland konden zich hier tijdelijk vestigen. Nederland was een soort tussenstation op hun reis naar 'het beloofde land'. Deze 'Aleiagroep' vond onderdak in een oud schoolgebouw in Loosdrecht. Toen de Duitsers binnenvielen moesten zij onderduiken.
De leider van de groep kwam in contact met Joop Westerweel. Joop werd gegrepen door de problemen van de Aleiagroep en besloot snel tot actie over te gaan. Hij zorgde voor onderduikadressen en stippelde vluchtroutes uit die via de Pyreneeën uiteindelijk naar Israël leidden. Maar de meest opzienbare activiteit was wel het smokkelen van mensen uit het kamp Westerbork, het voorportaal van concentratiekampen.
Toen Joop Westerweel in Vught werd gefusilleerd, brachten de Duitsers op gewelddadige wijze een man om die steeds volgens het beginsel van geweldloosheid had geleefd maar die altijd voorspeld had, lang voor de oorlog al, dat hij niet op zijn bed zou sterven. Zijn moordenaars hebben ervoor gezorgd dat die voorspelling uitkwam.
Het verhaal dat de school die naar hem vernoemd is geeft wekt sterk de indruk dat Joop Westerweel religieus-anarchist was, zoals de aanduiding voor de stroming na de Grote Oorlog was. Uiteraard kan die vermelding er niet van af. Een anarchist gooit toch bommen en is tegen God? Nou dan.
Een kameraad wees mij op de naam en vroeg zich af of Westerweel christen-anarchist geweest was. De naam was nieuw voor mij. Ik moet het nog uitzoeken.
Hij kan er niets op terugzeggen dat het park dat naar hem vernoemd is hoogstwaarschijlijk op het puin van een dorp ligt waarvan de inwoners met geweld van huis en haard zijn verdreven. De bittere tegenstrijdigheden van dit verhaal.
Al ga ik op of onder,
het blijft mij nu gelijk.
Ik voel het heilig wonder,
Ik weet het Leven rijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten