Marxismekritiek anno 1973

Nr.2 van De AS had als titel marxismekritiek. Begin 1973, het waren de dagen van libertair marxisme dat wervend moest zijn voor degenen, bijvoorbeeld, die teleurgesteld waren in de zwenking naar afgeleefd leninisme vanuit de studentenbeweging begin jaren zeventig. Hans Ramaer heeft het vooral over Marx en Engels, laat niet veel heel van hun wetenschappelijke pretenties - daarbij verwijzend naar een staatstheorie die eigenlijk nooit ontwikkeld is, nooit het niveau van manifesten is ontstegen. De opmerkelijke conclusie over de materialisten:

En toch ging het Marx primair om de bevrijding van de mens. Daarin verschilde hij niet van andere socialisten uit zijn tijd. Wie door het pantser van wetenschappelijkheid dat Marx rond zijn ideaal heeft opgetrokken, heenprikt, vindt een socialisties ideoloog, die het om de menen en de geschiedenis die zij maken, te doen was.

Voor een latere marxist als Walter Benjamin was de historisch-materialistische kijk op het kapitalisme blijkbaar irrelevant.

Rudolf de Jong gaat in op de gebruikelijke methode van "marxistische" kritiek op het anarchisme. Dit wordt gereduceerd tot enkele denkers, in plaats van het bonte veelvoud dat geacht kan worden het onmogelijke te eisen (en waarvan zeer velen uiteraard na Marx en Engels leefden, maar wel tijdgenoot van Ernst Bloch, die De Jong speciaal tegenspreekt, waren. Proudhon en Stirner zijn en blijven dan de uitverkoren objecten van kritiek en als af te doen als kleinburgers. Het merkwaardige is dat het eenvoudige materialisme dat ook de moraal als historisch bepaald wil zien ook al in 1973 door marxisten werd afgewezen. Das Prinzip Hoffnung zonder illusie over eerlijke woorden over anarchisten lezen, zou ik zeggen.

Jan Bervoets over de splitsing in de Internationale laat ik rusten, het verhaal mag bekend zijn. Een interventie in het nu en hier van toen was het stuk van Boudewijn Chorus over de studentenvakbonden, "de politieke vakbond voor studenten" zoals de ASVA zich ter bemanteling van de overname door de CPN wenste te noemen. Een praktische Bestandsaufnahme die langvergeten clubs als de Marxisties Leninistiese Studentenbond van de SP (!) in herinnering brengt.

Enfin, raadpleegt u het nummer van 43 jaaar geleden en wie weet hoe het vervolg gaat (u heeft er hier al wat proeven van langsgekregen).