23 augustus, 2017

De overwonnen machten in de gedesacraliseerde wereld

Het christelijk geloof brengt noodzakelijkerwijze desacralisering van de wereld met zich mee. Een wereld gevormd door en gevuld met goden dient buiten beschouwing te vallen terwille van die ene god, die absoluut en immanent tegelijk is, hemelse vader wiens zoon/dochter wij allen zijn en de Geheel Andere die niettemin persoon is die weerspiegeld wordt in de ander met kleine letter.
De mystiek smokkelt nog wel eens een hersacralisering binnen en het is eigenlijk dan ook geen wonder dat de kerkgenootschappen de mystiek met argwaan bezien. Maar zonder die mystieke kijk op de wereld is die desacralisering een vrijbrief de schepping te lijf te gaan - of men nog een "christelijke" vrijbrief nodig vindt of niet.

Inmiddels, wat of wie zijn "de machten" waarover Paulus het meermalen heeft, bijvoorbeeld in deze passus, Kol. 1:13-17:

Hij heeft ons gerukt uit de macht van de duisternis en geplaatst in het Koninkrijk van zijn geliefde Zoon, in wie wij de verlossing bezitten, de kwijtschelding van de zonde, in Hem, die het beeld is van de onzienlijke God, de eerstgeborene van de hele schepping, want in Hem is geschapen al wat in de hemelen en op aarde is, de zichtbare en de onzichtbare dingen, tronen, heerschappijen, overheden en machten; alles is door Hem en tot Hem geschapen. Hij is voor alles, en alles bestaat in Hem.

De Machten horen bij de gesacraliseerde wereld en zij kunnen niet meer op de troon gezet worden. (De tronen uit bovenstaand citaat zijn kennelijk niet wat we er in het huidig spraakgebruik onder verstaan). Berkhof somt de machten twee aan twee op:
  • de staat en de maatschappij
  • leven en dood
  • traditie en moraliteit
of ook: eisen van het heden en vrees voor de toekomst.
De Machten verenigen de mens maar scheiden die van God. Reden om ze verslagen te achten.

Dat volgens deze exegese Paulus de staat als afgedaan beschouwt is geen uniek standpunt - Barth las het ook in de Romeinenbrief in ieder geval. Of Berkhofs boekje terecht door hedendaagse christen-anarchisten gewaardeerd wordt laat ik maar buiten beschouwing.
Dat Christus en de machten al zo lang niet in het Nederlands te vinden is maar wel steeds herdrukt wordt in het Engels zegt misschien genoeg.

Een zin om op te mediteren: Gods goedheid maakt een einde aan de eindige tijd.

- Hendrik Berkhof, Christ and the Powers. Translated from the Dutch by John H. Yoder. Scottdale/Waterloo: Herald Press. ©1977.

Geen opmerkingen: