Zich rotschrikken van gewone taal

Jan Blokker en zijn twee zoons hebben een vrijzinnige navertelling van de bijbel gemaakt die ik nog steeds niet uit heb, uit ergernis over de snelle verramsjing. Het lot van het boek is mij onduidelijk, want het is ook nog leverbaar, zonder illustraties dan (die de oorspronkelijke aanleiding waren tot het project).
Blokker was niet te spreken over Nico ter Lindens vingeroefening op de zogenaamde nieuwe bijbelvertaling die ongeveer tegelijk uitkwam met Er was eens een god, en dus ook niet op de vertaling zelf. Dat kwam echt niet alleen uit concurrentieoverwegingen voort. Het is mij volstrekt onduidelijk waarom Mattheüs van zijn th ontdaan moest worden, die er in het Grieks als overzetting uit het Aramees toch echt staat. En, ik heb het er al eerder over gehad, het vlees van Johannes werd maar even tot mens verklaard. Tegelijk moest het tetragram dan toch maar "de Heer" blijven en ik twijfel er niet aan dat de beginregel van Genesis, waarmee de hele verzameling boeken opent, niet "in een begin" luidt. De Leidse vertaling omzeilt het raadselachtige met "Toen God een aanvang maakte met de schepping van hemel en aarde...".

Ik meende dat er toch al de Goed Nieuws Bijbel was, dat moet dan enkel het Nieuwe Testament zijn, waarin als ik het mij goed herinner "zij vreesden met grote vreze" werd veranderd in "zij schrokken zich rot". Sacraal taalgebruik diende vermeden te worden. Voor de zekerheid: vrezen met grote vreze was ook in de zeventiende eeuw geen gangbare uitdrukking, het ging de vertalers van de Statenvertaling er om dat de omzetting letterlijk was - geen tittel of iota mocht veranderd, wat bij vertaling een vreemd uitgangspunt is. Maar vrezen met grote vreze staat nu eenmaal in de geijkte bijbelvertaling. Er is nog wel een verschil tussen vrezen met grote vreze en zich rotschrikken - de Leidse vertaling heeft "zij werden zeer bevreesd" wat een juiste en toch ook weer niet volkse weergave van het gehebraïseerde Grieks mag heten.

En dan is er nu de Bijbel in Gewone Taal. Ik ril al bij de titel: taal is nooit "gewoon". Bedoeld wordt natuurlijk: taal die "gewone mensen" gebruiken. Welnu, ook tegen de uitdrukking "gewone mensen" wens ik bezwaar te maken. Het is een denigrerende uitdrukking die ook in dit geval - het betekent dus: overgebracht naar de taal "die die mensen spreken" - gebezigd wordt door mensen die zichzelf niet zo gewoon vinden. De deskundigheid straalt er van af. Het vergt veel zelfgekozen ongewoonheid om zich te verplaatsen in "gewone mensen".

Enfin, het Koninkrijk Gods wordt de nieuwe wereld. Het scheelt een hoop exegese inderdaad. Vanuit christen-anarchistisch oogpunt pure winst.