30 juni, 2007

Cajo Brendel


Cajo Brendel was een neef van Felix Ortt, je moet met hem praten, werd mij eens op een AS-redactievergadering verteld. Het kwam er op neer dat Brendel op de Engendaalschool had gezeten en waarschijnlijk bij zijn huiswerk geholpen werd door Oom Felix, de oprichter van de school, die vanwege zijn academische graad zelf niet voor de klas mocht staan. Geen neef dus, maar ik heb de kans om uit deze bron te putten laten lopen - definitief, blijkt nu.
Maar ik kon en kan Cajo Brendel toch niet beperken tot een leerling van de school van Felix Ortt - hoe aardig dit gegeven ook verder is?
De Vrije meldt zijn overlijden, in behoeftige omstandigheden. Wij arresteren Voltaire niet, zei De Gaulle in 1968 over Sartre, maar Nederland is niet te beroerd zijn denkers te laten verrekken.

*


De aanduiding radencommunist is eigenlijk vreemd. De term verwijst naar de wijze waarop de zo aangeduiden verwachten, zoniet weten, dat de omverwerping van het kapitalisme in haar werking zal gaan. Niet door de machtsgreep van een partij, laat staan door verkiezingen, maar door het ter hand nemen van de organisatie van de productie - georganiseerd in de arbeidersraden die het antwoord op de noden van het ogenblik zullen zijn, en die ook verder het bestuur zullen vormen. Lees verder Gorters Arbeidersraad - als poëzie zeker geen meesterwerk, helaas. Of, in het genre wel een meesterwerk: De arbeidersraden van Anton Pannekoek, in het Nederlands alleen antiquarisch te vinden, maar in het Engels op het net te vinden.
Eerlijk gezegd vind ik het niet interessant wat het verschil zou kunnen zijn tussen radencommunisme en anarchisme. Radencommunisten zijn tegen organisatie van "geestverwanten" als zodanig. Lijkt het, maar ze gaven toch in ieder geval hun bladen uit.
Verleden tijd, inderdaad. Daad en gedachte - orgaan gewijd aan de problemen van de zelfstandige arbeidersstrijd, is in 1997 opgehouden te bestaan nadat het verwante en tegelijk te verre Spartacus al eerder de geest had gegeven. De ondertitel zegt het. Het is het enige blad van de Nederlandse linkerzijde dat ik zeker twintig jaar lang trouw gelezen heb, en dat ik nog steeds mis. Zeker, het internet biedt de mogelijkheid iets vergelijkbaars met potentieel veel meer publiek te bieden. Maar de zo herkenbare hand van Brendel achter het maandelijkse relevante nieuws, is weggevallen - in 1997, en nu definitief. Moge hij rusten in vrede.

De arbeidersraden zullen de wereld beërven, hoe dan ook.

3 opmerkingen:

Anoniem zei

Mijn vader was wel degelijk een neef van Felix Ortt. Ortt is volgens het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland een 'vrij huwelijk' aangegaan met Tine Hinlopen, een zuster van zijn moeder en mijn grootmoeder. Ook mijn grootouders hadden aanvankelijk een 'vrij huwelijk'. In hoeverre mijn vader is beïnvloed door Oom Felix is mij onbekend.

Anoniem zei

Nog even over de 'behoeftige omstandigheden' waaronder mijn vader in de laatste jaren zou hebben geleefd. Hij had naast zijn AOW een keurig pensioen, opgebouwd door 35 jaar arbeid in de journalistiek.
Het 'behoeftige' in de necrologie van De Vrije slaat op zijn dementie, waar hij na 2001 steeds meer last van kreeg. De laatste jaren heeft hij doorgebracht in een verpleeghuis. Het is niet leuk om te dementeren, maar Nederland heeft hem zeker niet laten verrekken, zoals de schrijver van dit weblog veronderstelt.

AdR zei

Het tweede bericht van Carel Brendel is dan geruststellend (zou hulpbehoevendheid geen betere term zijn geweest dan - soedah), het eerste verrassend. De helaasheid dezer dingen vergroot... In hoeverre de familie Hinlópen met kleinburgerlijk goed is getypeerd is open voor discussie. Als Cajo B. het zo zag zal het voor hem waar zijn geweest en is hij politiek waarschijnlijk niet door zijn echte Oom Felix beïnvloed.